Çekiş sistminde(viteslerde vs.) uyum soruları

Bisikletlerde teknik sahada en fazla gelen sorulardan biri 21 ya da 24 vitesli bisikletlerin nasıl 27 vitesli yapılacağı, ya da 24 vitesli bir bisiklette çekiş sisteminde herhangi bir parçanın değişimi esnâsında nelere dikkat edilmesi gerektiği, hangi ürünlerin uyum içinde çalışacağı türü sorular. Genel olarak söylenebilecek şu ki her sistemi kendi içinde değerlendirmek ve parça yenilenmesi durumunda gene kendi içinde parça yenilemek en sağlıklı olanı. Gene de sistemler arasında sorunsuzca ortak çalışan da bayağı parça bulunuyor. Dolayısıyla 7-8 ve 9’lu sistemlerin ortak yanları neler, farklı yanları neler yakından bakmakta fayda var.

Ortak Yanlar
7-8’li Sistem
Kaset dişlilerinin arasındaki mesâfe aynı. Kullanılan zincirin eni aynı.

8-9’lu Sistem
Kaset dişli grubunun eni aynı.

Ortak Kullanılabilen Parçalar
Vites Kolları
7’li vites kolları 8’li kaset dişlileri ile çalışıyorlar, yalnız haliyle 1 dişli (en ufak ya da en büyük) bu durumda kullanım dışı kalıyor. 8’li vites kolları 7’li kaset dişlileri ile çalışıyorlar, haliyle vites kolunda fazladan bir vites kalıyor. 9’lu vites kolları sadece 9’lu kaset dişli grubu ile çalışıyor, aynı şey tersten de geçerli. Yani 9’lu kaset grubu sadece 9’lu vites kolu ile kullanılmalı. Bunun nedeni 9’lu kaset gruplarındaki dişli arası mesâfenin 7-8’lilere oranla daha dar olması ve vites telinin bu darlık kadar daha az mesâfe katetmesi gerekmesi. Uzun lafın kısası sorunsuz çalışması için her iki yönde de „9’lu ile 9’lu bir arada“ olmalı.

Kaset dişlileri
7’li kaset dişli grupları 8 veya 9’lu tekerlek göbeklerine takılabiliyorlar, ancak bu durumda ek bir halka gerekiyor. 8 ya da 9’lu kaset dişli grupları 7’li tekerlek göbeklerine takılamıyorlar, çünkü fazladan 1 dişli eni kadar daha genişler. 8 ya da 9’lu kaset dişli gruplarının toplam enleri birbirinin aynı (9’lunun dişlilerinin arasındaki mesâfe daha dar bu nedenle), dolayısıyla aynı tekerlek göbeğine takılabiliyorlar, vites kolları için yukarıdaki bilgileri hatırlatalım.

Zincirler
7 ya da 8’li zincirler birbirleri ile istendiği gibi değiştirilebiliyorlar, çünkü her iki tip zincirin de eni aynı (7,1mm). Nedeni de basit: 7 ya da 8’li kaset dişlilerinin dişli arasındaki mesâfe de aynı sonuçta. 9’lu zincirler sadece 9’lu kaset dişlileri ile kullanılmalılar. 7 ya da 8’li zincirler 9’lu kasetlerde düzgün çalışmıyorlar, daha çabuk aşınıyorlar, vites geçiminde sorun yaşatıyorlar vs. 9’lu zincirlerin eni (6.5mm) daha dar olan 9’lu kaset dişli grubu için daraltılmış.

Arka Attırıcılar
Arka vites attırıcılar 7-8 ya da 9’lu olsun birbirleri ile istendiği gibi değiştirilebiliyor ve her türlü kaset dişli grubu ile kullanılabiliyorlar.

Aynakol Setleri
Aynakol setleri kullanılan zincirlerin eni konusunda pek de önem taşımıyorlar. 8’li ve 9’lu kaset dişli gruplarının enleri birbirinin aynı olduğu için 8’li aynakollar 9’lu kaset dişlisi ve zincir ile ya da 9’lu aynakollar 8’li kaset dişlisi ve zincir ile kullanılabiliyorlar. Kezâ 7’li zincir ve kaset dişlisi ile de sorunsuz çalışıyor aynakollar.

Ön Attırıcılar
Aynakollar ile aynı.

Son Söz
Bir okuyucumuzdan aldığımız haklı tepki üzerine bu yazının sonuna bir uyarı paragrafı eklemeyi uygun gördük. Genel olarak riâyet edilmesi gereken kural, kaçlı olursa olsun, her sistemi kendi içinde aynı grup ile birlikte kullanmaktır. Bu yazıda çalışacağı belirtilen (ve bugüne kadar sayısız tecrübeyle sâbit olarak çalışan) kombinasyonlar (sekizli ve dokuzlu öğelerin birlikte kullanımı, bilhassa zincir ve dişli sistemleri) teknik olarak mümkün olsa da Shimano tarafından tavsiye edilmemekte, yer yer sorunlara yol açabilmektedirler.

Yazar: Cüneyt Kazokoğlu

28'' tekerlek kullanımda en uyumlu çalışan ayna diş sayıları(3) x kaset dişli (8) sayıları hangileridir.

Son Söz
Bir okuyucumuzdan aldığımız haklı tepki üzerine bu yazının sonuna bir uyarı paragrafı eklemeyi uygun gördük. Genel olarak riâyet edilmesi gereken kural, kaçlı olursa olsun, her sistemi kendi içinde aynı grup ile birlikte kullanmaktır. Bu yazıda çalışacağı belirtilen (ve bugüne kadar sayısız tecrübeyle sâbit olarak çalışan) kombinasyonlar (sekizli ve dokuzlu öğelerin birlikte kullanımı, bilhassa zincir ve dişli sistemleri) teknik olarak mümkün olsa da Shimano tarafından tavsiye edilmemekte, yer yer sorunlara yol açabilmektedirler

Özet budur.

Konuyu hortlatmış olacağım fakat yeni konu ne yazık ki açamıyorum. Benim ufak ama çileden çıkartan bir sorunum bulunmakta (link) aynakolumun sol krank kolu yamuk ve tek 175 mm sol krank kolu bulamıyorum. Bu sebeple yeni aynakol arayışları içerisindeyken (link) aynakolu keşfettim. Dişlileri 44-33-22, Sram'ın kendi internet sitesi üzerinden baktığımda uyumluluk 8 ve 9 olarak gözükmekte, fakat çınar bisikletin sitesinde uyumluluk 9'lu olarak belirtilmiş. (belki model numarası felan farklıdır bilemiyorum) (link) . Bu konudaki bilgilere göre uyumluluk konusunda bir sıkıntı yaşamayacağım gözüküyor ama ben yine de içimin rahat olması bakımından sizlere danışmak istedim. İlk etapta orta göbeğe sol kolun uyumlu olması durumunda sadece sol kolu değiştirmeyi düşünüyorum.

Kullandığım kaset (link)
Zincir (link)

@Korhan A. merhabalar,

Kısaca açıklamak gerekise, 8-9 viteslerde zincir ve dişli yapıları aynı olduğundan dolayı herhangi bir uyum sorunu ile karşılaşmazsınız. Çınar Bisiklet'in sadece 9 vites uyumlu yazdığına bakmayın siz. Ülkemizdeki bir çok intenet sitesindeki ürün bilgileri ya, yanlış. Yada eksik bilgi içeriyor. Ben elimden geldiğince düzelttirmeye çalışıyorum ama çok fazla malesef. Siz o bilgilere pek takılmayın uyum sağlayacaktır. Yeni aynakolu takarsanız eğer, zincirden birkaç bakla eksiltmeniz gerekecektir.

Cevap için çok teşekkür ederim Ali bey, umarım sol krank kolu göbeğe uyar da aynakolumu biraz daha aşındırmaya fırsat bulurum

@Korhan A. bey rica ederim. Kol'un uymama gibi bir problemi olmaz, yapıları aynı çünkü.

Kol maalesef uyum sağlamadı, benim orta göbek kareymiş. Göbeği değiştirip yeni aynakolu takabilirim, fakat büyük dişli sayısı 48 den 44'e düşecek bu da emin olamadığım bir konu. Bisikleti dağ bayıra sık sık vuruyorum ama 100km ve üzeri uzun turlarda, ayriyeten düz yolda bana hız olarak ne kaybettirir tam olarak kestiremiyorum. Çok kararsızım, sanırım 7 gün süre dolmadan iade edip, yamuk kolla edebildiğim kadar idare edeceğim tüm tavsiye, öneri, görüş ve fikirlerinize açığım