Kalp Sağlığı ve Spor

Miguel Indurain ismini bisikletle az çok ilgilenen herkes duymuştur. Fransa Bisiklet turunu 5 defa kazanan dünyaca ünlü İspanyol bisikletçi hakkında okuduğum makalelerin sayısını hatırlamıyorum, ama hatırladığım az şeyden biri kalbinin hacminin çok büyük olduğuydu. Indurain'in kalbi yılların getirdiği bir çalışma sonucu normal bir insanın kalbinin iki katı büyüklüğündeydi. Her şeyden önce kalbin aslında bir kas olduğunu bir kenara yazalım. Çalışan her kas gibi, kalp de büyür. Bunun yanında kalbin takatı da artar. Tıp dünyasında bu durum sporcu kalbi diye adlandırılır. 70kg ağırlığında normal bir erkeğin kalbi 600-700cm3'tür. Haftada sadece 3 saat antrenman sonucunda bu hacim 800'e çıkabilir. Elbette bu değer de Miguel Indurainin ya da uzun mesafe koşucusu ve dünya rekortmeni Kenyalı Henry Rononun 1400-1600cm3 arasında değişen kalp hacimleriyle karşılaştırıldığında oldukça mütevazi kalıyor.

Kalp büyük bir farkla insan vücudunun en güçlü ve en fazla yük kaldırabilen kası, bir biyolojik harika: Aynı zamanda iki taraflı çalışır. Atar damarlar ile oksijenli kanı vücuda dağıtırken, toplar damarlar ile karbondioksitli kanı toplar ve solunum sistemine iletir.

Akciğerler aracılığıyla kan karbondioksiti dışa atıp yeniden oksijen yüklenir.Normal bir kalp 5 litre kanı kalp-damar sistemine pompalamak için dinlenme durumunda yaklaşık 55 saniyeye ihtiyaç duyar. Düzenli ekzersiz neticesinde zorlanan kalp ise gelişir, ve büyür. Kalbin büyüyen kısmı karıncık ya da sol ventriküldür. Bu sayede pompalama için toplayabileceği kan miktarı artar, bununla beraber nabız sayısı bir defada daha fazla kan pompalayabildiği için- düşer. Örneğin normal bir kalple karşılaştırıldığında iyi durumda bir amatör bisiklet sporcusunun kalbi 55 saniye içinde yaklaşık 25 litre, yani 5 kat daha fazla kan pompalayabilir. Çok uçlarda bir örnek olacak ama insan vücudunun nelere kadir olduğunu göstermek için verilebilir: Miguel Indurain'in kalbi Luxemburgda bir zamana karşı yarışta dakikada 50 litre kan pompalamıştı.

Antrenmansız bir insanın kalbi günde yaklaşık 100.000 defa atar. Amatör olarak ama hevesle sporla uğraşanlarda bile bu sayı 85.000'e düşer, pompalama gücü buna oranla artar. Uzun yıllar spor dünyası kalp büyümesini zararlı gördü. Bugün bilinen bir gerçek ki, sağlıklı bir kalp için üst sınır yok. Günümüzde de geçmişte olduğu gibi antrenman ya da yarış esnasında kalp yetmezliği ya da kalple ilgili bir sorun nedeniyle ölen sporcular oluyor. Yalnız bu üzücü hadiselerin hemen hepsinin sebebi doğaüstü bir zorlamadan çok bir enfeksiyon, doğuştan gelen bir sorun, ya da doping ilaçları.

Peki sporcu kalbi hiç mi teklemiyor Sporcu kalbine yapılabilecek en kötü şey, bıçakla keser gibi sporu bırakmak. Sporu bıraktıktan sonra koroner yetmezlik özellikle profesyonellerde olan bir hadise. Antrenmanlar spor kariyerin bittikten sonra bıçakla keser gibi bırakılırsa kalp çok hızlı bir şekilde küçülüyor ve pörsümüş bir şekil alıyor; Bu da ekonomik çalışmamasına ve kısmen ritm bozukluğuna (çarpıntı, düzenli atmıyor, sekiyor) yolaçıyor. Avusturya'da bu konuda üç grubu kapsayan bir araştırma yapılmış. Birinci grup eski profesyonel sporcular, ama sporu bırakmamışlar profesyonel kariyerleri bittikten sonra. Ikinci grup yine eski profesyonel sporcular, ama sporu tamamen bırakmışlar. Üçüncü grup hayatları boyunca sporla alakası olmayanlar. Araştırmanın sonucu: En büyük kalp yetmezliği ve kalp krizi sonucu ölüm riski sporu bırakan profesyonel sporcularda. Hiç spor yapmayanlarda bile bu risk daha düşük çıkmış.

Antrenmanları bıçakla keser gibi kestikten sonra vücudun zorlama kapasitesi sadece ilk 6 hafta içinde %80'e varan bir oranda düşüyor. Bu yüzden eski dünya rekortmeni yüzücü Michael Gross (profesyonel) sporcu kalbini bir yarış arabası motoruyla karşılaştırmakta çok haklı. Nasıl ki bir yarış motoruyla rölantide şehir içinde gidilmiyor, motorun düzgün çalışması için yüksek devirlere ihtiyaç duyulunuyorsa, sporcu kalbi de yüksek devire yani zorlanmaya ihtiyaç duyuyor. Gross aktif sporculuk zamanında kendini bir hafta tembellikten sonra pestil gibi hissettiğini söylüyor. 1991deki son yarışından sonra kalbini profesyonel bir sporcunun ölçülerinden düşürerek ufaltmak için kendine bir program yapmış. Birinci yıl haftada 4-5 defa olmak üzere, yüzme, koşu ve triatlon ile kalbine yüklenirken, bu oranı gittikçe azaltarak 1995te haftada 2 birim spora indirmiş. Diğer tecrübeler de gösteriyor ki profesyonel olarak spor yaparken kariyerini bitiren sporcuların kalbi antrenman miktarını zaman içinde düşürdükleri takdirde küçülüyor.

Hobi olarak spor yapanlar için bu değişim devresi çok daha kolay geçiyor. Çalışmayan kalbe oranla nabız sayıları düşmüş olsa da örneğin 70ten 60a- aradaki farkın fazla olmaması nedeniyle kalp egzersiz kesilince spor öncesi büyüklüğüne (ya da küçüklüğüne) sorunsuzca geri dönüyor.

Kaynak: Sports International, 9/1996 ve Ärzte Woche

Çok güzel bir yazı , derleyip bize sunduğun için tşk.

Olimpik seviyede sporcu yetiştirken çok geniş kapsamlıdan daralan çok uzun vadeli programlar yapılır.Aynı şekilde bıraktıktan sonrada yaklaşık 4 yıllık bir zaman dilimde sporcuyu yavaş yavaş düşürücü programlar mevcut,bahsettiğiniz olay bu.Efsanevi atlet carl lewis için böyle bir çalışma yapılmıştı.Bu sadece bir örnek.Üzülerek söylüyorum bizim sporcu veya insan yetiştirirken bile yapamadıklarımızı,elin adamları onlar bırakırken bile yapıyor.Sadece sporcu için değil ,okuduğum bir yazıda emekli generaller için bile böyle programlar mevcut .Tabi farkı onları sivil hayata hazırlamaları.

Çok teşekkür ederim bilgiler için. Çok faydalı oldu.

çok işime yaradı teşkkürler herkese

Bunları bilmiyordum, oldukça yararlı bilgiler var,paylaşım için teşekkürler.

Buradaki kalp büyümesinden kasıt kalp duvarının kalınlaşması mı?

Bende tam bilmemekle;sanırsam hacimce büyümeden bahsediyor...

patalojik olmayan kas hipertrofisi olarak düşünün.

Bu değerli bilgi için çok teşekkürler profesyonel sporcuların oldukça dikkat etmesi gereken konu. Tıpkı bir balon gibi kalp şişiyor büyüyor birden sporu bırakınca puff .

Teknik terimlerden pek birşey anlamıyorum açıkcası. Okula sağlık raporu almaya gittiğimde beni bir kardiyoloji merkezine yönlendirdiler. Doktor kalp duvarında kalınlaşma var dedi.(Sol ventrikül denilen bölgede) Birçok tahlil vs. yaptılar. Spordan mı başka birşeyden mi doktor da tam bilemiyor şu an. Delix diye bir tansiyon ilacı yazdı. Açıkcası daha bu yaşımda tansiyon ilacına başlamak beni korkutuyor o yüzden sorayım dedim.

Geçenlerde aynı bölümde kalple ilgili bir yazı vardı,orada bir porblem vardı gerçi.Kas normalde çalışmaktan büyür.Kalpte bir kas dokusudur.Kalbin büyüme sebebleri vardır.Bu spordan olacağı gibi,çeşitli kapak sorunları,yırtıklar vs nedenlerden yeterince kanı vucuda pompalıyamaz,onun için aynı sporda olduğu gibi daha çok çalışmak zorunda kalır,ozamanda büyür,bu patalojik yani bir rahatsızlığa bağlı büyümedir.Ama bu genelde belirti verir,yüksek tansiyon,nefes sorunu,çabuk yorulma,kalbin aniden ritminin artması vs. birçok şey.Bunlar sizde varmı örneğin.Son sözüm kalp gibi bir konuda cevapları burada aramayın.Çünkü bunu verecek dr. dahi bulunmaz .Ayrıca size ilaç verilmiş sizin tansiyon sorununuz varmı?varsa bu araştırılmalı,tansiyon niye var sadece bir damar sorunumu ,yoksa başka birşeymi?bunların kontrolleri var.hemen tansiyon ilacına başvurmadan bir dr.dan daha fikir alın derim.

Evet ben de zaten tahlil sonuçlarını birkaç uzmana daha göstereceğim. Zaten cevabı burada aramıyorum. Annemde tansiyon var. Bana da tansiyon ölçen bir alet bağladılar ve 1 gün onunla dolaştım. (Holter tarzı birşey.) Alet çıkarıldıktan sonra değerler okundu. 1 günlük değerlerin ortalaması 137'ye 75 gibi bir değer çıktı. Büyük tansiyonda bir sorunum olabilir.
Onun dışında yapılan kan tahlili, hormon tahlili, troid,şeker,kolesterol vs., idrar tahlili ve doppler böbrek tahlillerinin hepsi normal çıktı. EKG çekildi. Kalp ultrasonundan sonra kalp duvarında kalınlaşma var denildi.
Nabızla ilgili bir sorun var mı bilmiyorum. Efor testi yapılmadı ama örneğin evde dinlenir vaziyetteyken nabzım genelde 45-50 arası oluyor.

Geçmiş olsun. Siz zaten bir yol almışsınız,şimdi sırada iki test daha istemleri gerek eğer bir sonuca varamadılarsa.O testler sonucunda büyümenin spordan mı? yoksa bir yetersizlik sonucumu olduğu hemen hemen çıkar ortaya. Size değil sadece genel bir cevap : normalde çoğu kişi efor testini max vo2 gibi zanneder,ama hiç alakası yoktur.

Merhabalar herkese,sabahın bu saatin de yazmamın nedeni nefes darlığı şikayeti ile geceyi acil de geçirip oksijen alıp kan akciğer filmi ve kan sonuçlarıyla uzman doktoru beklemek.. Sonuç sporcu musun dedi?sporcularda görülen düşük ritimli ama sağlıklı bir kalbin yani sporcu kalbin var dedi..dedim Son bi kaç aydır yorucu ama bisiklete biniyorum dedim (bazen şehir dışı ve ya araba lazım olmaz ise bir gün arayla işe gidiyorum git gel 38-40 km) yorucu spordan uzak duracaksın dedi doktor..arkadaşlar bilgisi olan varsa ciddi olarak cevap bekliyorum iki gün de bir ortalama 40 km mi bu hale getirdi beni öncesin de çünkü hafif gym ağırlıklı fitness yapıyordum (16kg plaka ağırlığı ağır olmasa gerek) somra bisiklete başladım yıllar sonra son 3 ay kadardır pedallıyorum..bilgisi olan varsa çok sevinirim..

Bu durumda doktor ne dediyse o doğrudur. Bende tüm kontrolleri yaptırdım. Ama esas eforlu EKG ile kalbin fitness seviyesine baktı doktor. Ordaki değerlere göre max nabzının % 80 i ile antreman yapabilirsin dedi. Yani hafif orta ağır yerine bir nabız aralığı isteyin ve o nabız aralığında yaptığınız bisiklet yürüyüş ne olduğu farketmez. tabi bide nabız saati alın.

Kendim kardiyoloji uzmanıyım. Max. nabzın %80-90 ile egzersiz yapıyorum. 2 ayda nabzım (istirahat) 75 den 55 kadar geriledi.

Bi e sporcu kalbinin iki tipi var. Biri Dilatasyon, diğeri hipertrofi. Elit bisikletçilerde ikisi beraber oluyor.

@kagancevik Aradan 2,5 ay geçmiş, iyileşmişssinizdir umarım. Nefes darlığınızın sebebi ortaya çıktı mı?

Istirahatte 50 atıyor kalbim uyurken 42 ölçüldü, max 170 bunun dışında Dalış ve sualtı sporları ile çok hasır neşir olduğumdan 170 den 110 seviyesine 1 dakikadan daha kısa sürede inebiliyorum. Spor için kapasite zorlamıyorum fakat %70%80 seviyelerinde saatlerce kalıyorum rahatsız etmiyor. Burada herkesin önünde sana teşekkür ediyorum kalbim. Sonsuza kadar seninle.

@Zekeriya Çab Chris Froome'a laf atıyoruz ama maşallah senin de nabız 170'i geçmiyormuş