HaliliOzturk
Forum Bağımlısı
- Kayıt
- 3 Temmuz 2005
- Mesaj
- 7.156
- Tepki
- 6
Merhabalar. Takip eden üyelerimiz bilirler, elimizden geldigi kadar bilgilendirme amacli, yeni baslayanlara rehber, ileri derecede bilgi sahibi olanlara da bir pekistirme, ek bilgi kaynagi olacak konular yazmaya calisiyoruz sürekli. Bu konu da onlardan birisi olacak, bilgim cercevesinde genel anlami ile amortisörler ve Türkiye'de bulunan amortisörlerin genel özelliklerinden bahsedecegim. Bu yazi, herhangi bir yerden alinti degildir. Kullanilan veriler üretici web sayfalarindan alinmistir. Öncelikle amortisörü bir tanimlayalim. Amortisör en kaba tabiri ile, genellikle dag bisikletlerimiz ve kimi sehir bisikletlerimizde bulunan, bisiklete alttan gelen darbeleri emme görevine sahip bir mekanizmadir.
Dünyada Fox, Rock Shox, Marzocchi, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST, BOS Engineering, Brunn, DNM, German:A, Spinner, Zoom gibi bir cok üretici tarafindan bisiklet piyasasina gerek OEM gerekse yedek parca olarak sunulmaktadir. Specialized ve Cannondale gibi, kendi bisikletlerine özel amortisörleri kendi tasarlayip üreten (veya ürettiren) firmalarin varligini da unutmamak gerekir. Bu markalardan Zoom, Fox, Rock Shox, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST ülkemizde en cok bulunanlardir. Peki "Amortisör neye göre secilir, kendi icerisinde nasil siniflandirilir?" sorusuna yanit arayalim.
Dag bisikleti amortisörleri genelde 80 mm ile 200 mm arasinda yaylanma mesafesine sahiptir. Kimileri sabit bir ölcüde kalirken, kimilerinde bu ölcü kullanici tarafindan sürüs sirasinda degistirilebilir.
Sabit kadrolu dedigimiz, sadece önde amortisörü bulunan dag bisikletlerinde standart olarak kullanilan ölcü 80-100 mm arasindadir. Ancak Dirt Jump veya "hardtail-freeride" denen bir takim ekstrem bisikletlerde 130-140 mm'ye kadar bu mesafe cikabilmektetir. Ayrica kimi üreticiler (Bkz. Sedona, Cannondale-Lefty) 120 mm, 110 mm gibi farkli ölcüleri de kadrolarinda desteklemektedirler, bunun anlami, bu kadrolar daha yüksek mesafeli amortisörleri geometrik özellikleri bozulmadan desteklemektedirler.
Cift süspansiyonlu maraton bisikletlerinde amortisör mesafesi genelde 100-140 mm arasinda belirlenmistir. Ancak karistirmamak gerekir, kimi "all mountain-light freeride" bisikletlerinde de amortisör mesafesi 140-160 mm civarlarinda olabilmektedir. Burada farki belirleyen bisikletin geometrik yapisi, hafifligi, kullanilan diger ekipman ve parcalarin özellikleridir.
Freeride bisikletlerinde amortisörlerin genelde 160 mm'nin üzerinde oldugunu görürüz. Downhill bisikletlerinde ise 200 mm ve daha yukarisinda amortisör ölcüleri karsimiza cikar. Yine aradaki farki bisikletin kadro yapisi ve kullanilan komponentler belirlemektedir.
Amortisörleri calisma prensiplerine bakarak da bölümlere ayirmak mümkündür. Genelde uygun fiyatli olan amortisörler, iclerinde elastomer denilen bir plastik türevi sayesinde yaylanmayi gerceklestirirler. Yalniz elastomer, isiya duyarli oldugundan soguk kis günlerinde bu tip amortisörlerin elastikiyetini kaybettigi, esnemesinin cok azaldigi, kendi aramizdaki tabir ile dondugu gözlenir. Cok performansli olmasalar da bir cok haftasonu binicisi icin gayet yeterli bir secim olabilmekteler, uygun fiyatlari ile de baslangic icin cogu binicinin tercih sebebidir.
Bir baska tip ise yayli amortisörlerdir. Iclerindeki celik yay nedeniyle diger gruplardaki amortisörlere göre agir olmalari her ne kadar bir dezavantaj olsa da, cogu havali amortisöre göre daha tepkili, daha hisli calisirlar. Genelde orta seviye amortisörler ile downhill-freeride amortisörlerinin büyük cogunlugunda tercih edilirler. Üreticiler genelde sürücü agirliklarina uygun, farkli sertlikteki yaylari da amortisörlere ek olarak satarlar. Bu nedenle masrafli da olsa sürücüye uyarlanmalari mümkündür.
Aralarinda genelde en pahali olan ve en hafif olanlar da havali amortisörlerdir. Bu tip amortisörler, sürücünün agirligina göre, üreticinin verdigi miktarta havanin özel bir pompa yardimi ile amortisöre basilmasi sayesinde calisirlar. En büyük 2 avantaji sürücüye %100 uygun ayar imkani saglamasi ve hafif olmalaridir. Bugün üretilen en üst seviye XC, Maraton veya AM bisikletlerinin tamaminda havali model amortisörler kullanilmaktadir. Hatta Rock Shox gibi bazi üreticiler, DH amortisörlerinin en üst modellerinde agirlik avantaji icin hava pistonlu amortisörler üretmektedir.
Standartlarina göre amortisörleri incelersek, öncelikle tekerlek uyumu önemlidir. Her ne kadar ülkemizde 26" tekerlek uyumlular tek tercih olsa da, yurt disinda 29"lik dag bisikletlerinin yayginlasmasi ile bu da önem kazanmistir.
Ayrica 1 1/8", 1,5" gibi saft borusu ölcülerine de yine dikkat etmek gerekiyor.
Amortisörlerimizin üzerinde model yükseldikce karsilastigimiz ayar dügmelerinin de sayisi artar. Bu ayarlari en kaba haliyle su sekilde siralayabiliriz;
Lockout: Amortisörün kilitleme mekanizmasidir. Bu sayede sürücü tirmanislarda veya düz yol-asfalt kullaniminda amortisörünün yaylanmasini engelleyerek gücünün bosa gitmesini engeller. Kimi zaman hidrolik (yagli) bir sistem ile, kimi zaman mekanik bir sistem ile calisir. Lefty'lerde, SR Suntour Axon'da elektronik, 2008 öncesi Fox'larda ve 2007 sonrasi Specialized-Future Shox'larda "Terralogic", Manitou'da "SPV" adinda otomatik, güncel Rock Shox'larda "Motion Control" adiyla karsimiza cikar. Hemen her üretici artik kilitleme mekanizmasi icin bir de gidondan kumanda kolu üretmektedir. Bu sayede gidonu birakmadan amortisörü kilitleyip acmak mümkündür.
Rebound: Amortisörün geri tepmesini kontrol eden sistemdir. Yag ile calisir, calisma mantiginda, amortisörün icerisinde hareket halinde olan agin akisini kismi olarak engelleyerek geri tepmenin kontrol altina alinmasi yatmaktadir.
Low Speed Compression: Bu sistem masanin iceri giris hizini ayarlayan sistemdir. Bir nevi Rebound'un tersi gibi calisir.
Lockout Force Adjust / Flood Gate: Bu iki sistem birbirini ikame eden iki ayri sistemdir. Ilk isim Fox'tan, ikinci isim ise Rock Shox'tan gelmektedir. Amaci, masa tam kilitli konumda iken, kilidin ne kadar kuvvetle masayi sabit tutacagini belirlemektir. Söyle ki, amortisörünüzü kilitlediginizde bu sistemi ayarlayarak bir miktar calismasini saglayabilir, böylelikle sürüsünüzü daha konforlu bir hale getirebilirsiniz.
Lounch Control: Bu sistem DT Swiss'e özgü bir sistem. Masanin herhangi bir mesafedeyken de kilitlenebilmesini sagliyor. Bu sayede ön tarafi asagi inen bisiklette tirmanislari kolaylastirmak amaclanmis.
Simdi biraz da Türkiye piyasasina göz atalim, söyledigimiz gibi Türkiye'de Zoom, Fox, Rock Shox, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST markalarini bulmak mümkün. Her ne kadar kulagimiza "Magura gelecek!" haberleri calinsa da henüz kesin bir aciklama gelmedigi icin biz en yaygin olan Fox, Rock Shox, DT Swiss ve SR Suntour'u inceleyecegiz.
Fox ((link))
Orta ve alt seviye amortisör üretmeyen bir firma Fox. Modellerini, üst bacaklarinin kalinligina göre ayiriyor. Bu nedenle 32, 36 ve 40 olarak isimlendirildiklerini görüyoruz.
F-Serisi amortisörleri XC ve Maraton binicilerine hitap ediyor. Bu modelleri 80-100 ve 120 mm secenekli olarak satin almak mümkün. Tamami 1 1/8" (klasik oversize) ölcüde saft borusuna sahip. Ayrica istenildiginde 15 mm QR (sokma mil) opsiyonlu olarak da alinabiliyor, ancak bu durumda V fren pivotlari olmuyor. Agirliklari 1,51 - 1,68 kg arasinda degisiyor, buna etki eden sokma mil olup olmadigi ve tabi ki calisma mesafesi. Calisma sistemi havali. Eger amortisörü gidondan kilitlemeli olarak tercih ederseniz, Low Speed Comp., Lockout Force Adjust opsiyonlarindan mahrum kaliyorsunuz. Yine gidondan lock out kiti olan modelde sokma mil opsiyonu yok.
32 Float modeli ise, F-serisinin 140 mm'lik versiyonu diyebiliriz. Degisen tek sey esneme mesafesi ve masanin 1,63 kg ile 1,8 kg arasinda degisen agirligi. RLC modelini aldiginizda F-serisindeki tüm ayarlar burada da mevcut. Bir sadece rebound ve hava basinci ayarlanabilen R modeli mevcut, ancak R'nin 15 mm sokma milli olarak alinmasi söz konusu degil.
32 TALAS ise bir önceki kardesinin mesafe ayarlisi. 140 ve 150 mm (sadece sokma mil) olarak alinabilen TALAS, 20ser mm'lik araliklarla (150-130-110 veya 140-120-100) bize amortisörün calisma mesafesini ayarlama imkani sunuyor. Yine bu modeli de RLC veya R alt modelleri ile satin alabiliyoruz. Ancak R, sokma milli olarak satin alinamiyor. TALAS'in agirligi üreticisi tarafindan 1,72-1,97 kg araliginda verilmis. Amortisör, hava ile calisiyor.
Vanilla, Fox'un 32 mm ailesindeki tek yayli amortisör. R ve RLC olarak satin alinabilen Vanilla 140 mm calisiyor. 9 mm QR veya 15 mm sokma mil uyumlu olarak piyasada mevcut ve agirligi da 1,88 - 2,02 kg arasinda degisiyor. Yayli amortisörün hassasligini ve o farkli hissini yakalamak isteyenler icin, oldukca iyi bir agirlikla piyasaya sürülmüs. Yine R modelini sokma milli olarak almak mümkün degil.
Son olarak 32 mm grubu ile ilgili sunu ekleyebiliriz. Yeni yeni piyasaya cikan 1,5"-1 1/8" cift ölcülü/konik saft borularini bu modellerde bulmak mümkün degil.
36 mm'lik Fox'larda ise isimler yine tanidik. Ancak genel degisiklik olarak bu serideki tüm amortisörlerin üst bacak kalinliklarinin 36 mm oldugunu belirtelim. Bu hem saglamlik, hem de esnemezlik amacli yapilmis bir degisiklik. Ayrica modellerin yine tamami 20 mm. sokma mil uyumlu ve hitap ettikleri alan geregi Lock Out sistemleri bulunmuyor.
36 Float burada karsimiza 160 mm yaylanma mesafesi ile cikiyor. RC2 ve R modelleri ile satin almak mümkün. Aradaki fark Low Speed Comp ve High Speed Comp. özelliklerinin bulunmamasi. Agirlik olarak 2,12-2,16 kg olarak verilmis. Ayrica RC2 modeli istenildiginde 1,5"-1 1/8" ölcülü saft borusu ile satin alinabiliyor.
36 TALAS da bu seride 160 mm oluyor, ancak bu sefer mesafe ayarlamasini 30mm'lik degisikler ile 100-130-160 olarak sunuyor. Hava basinci ile calisan masayi kardesi 36 Float gibi RC2 ve R olarak satin alabiliyorsunuz. Yine saft borusu secenegi bruada da mevcut.
36 VAN, 32 Vanilla'nin büyük abisi. 160 mm ve yay ile calisiyor. Yine 36 serisinin ortak özelligi, RC2 ve R olarak ve saft borusu opsiyonu ile satin alinabiliyor.
40 ise Fox'un agir silahi. 40 mm'lik üst bacaklari ile cift köprülü, 203 mm calisan bir downhill amortisörü. Sadece RC2 (Rebound, Low, High Speed Comp) olarak satin alinabiliyor. Yayla calisan amortisörün yaylari ise titanyum. Bu masa, mükemmel geometriyi yakalayabilmek icin 0,5"lik adimlarla 6"e kadar düsürülebiliyor. Normalde 8" olan masada bu ayari yapmak icin iceriden müdahale gerekiyor.
Rock Shox ((link))
Rock Shox, belki de piyasada en genis ürün yelpazesine sahip amortisör üreticilerinden birisi. 80 €'dan 800 €'ya kadar her bütce ve ihtiyaca uygun ürünler üretiyorlar. Ayrica her modelin 3-4 kadar alt modeli olmasi kafalari karistiriyor. Ancak söylemek gerek, genel olarak modellerin kendi icerisindeki alt modellerinde fark cok ufak oluyor. Bazen bir FloodGate ayar dügmesi, bazen üst tacin malzemesi gibi. Bu nedenle modellerin genel olarak özelliklerinden bahsedip, detaylari icin sizi (link) adresi ile basbasa birakacagiz.
Rock Shox'in ilk kategorisi "Cross Country" yani hafif arazi binisi sinifi. Calisma mesafesi 80-120 mm arasinda olan Maraton ve XC sinifi amortisörleri bu grup altinda toplamislar. Bu sinifta Dart, Tora, Recon, Reba ve SID bulunuyor.
Dart Serisi: Bu seri, giris seviyesinde ekonomik dag bisikletlerine hitap ediyor. 80-100 ve 120 mm secenekleriyle alinabiliyor. Üst bacaklarin kalinligi 28 mm ve masa yayla calisiyor. Üretici bu amortisörle beraber 160 mm'den daha büyük disk kullanimini önermiyor. Dart 1 (2495 gr) herhangi bir ayar opsiyonu sunmazken Dart 2'de (2472 gr) Rebound mevcut ve istenildiginde Lock Out'lu olarak satin alinabiliyor. Dart 3'te (2223 - 2263 gr) ise öndeki 2 modelde aluminyum olan alt bacaklar magnezyum oluyor. Rebound ve Lock Out ise standart olarak geliyor.
Tora Serisi: Tora, 32 mm'lik üst borulari ve 203 mm'ye kadar disk destegi ile sinifin hem ekonomik, hem de saglam modeli. 80 - 100 mm secenekli XC (1962-2263 gr), SL (1998-2162 gr) ve Race (2122 gr) modelleri bulunuyor. XC modeli yayli ve Rebound ayarli. Lock Out'u yok. SL modeli ise yayli veya havali satin alinabiliyor. XC'den fazla olarak Solo Air sistemi ve Lock Out'u mevcut. Race modeli ise yine Solo Air ile calisiyor. Kilitleme sistemi diger kardeslerindeki gibi "Turn Key Lock Out" degil, Motion Control denen daha gelismis bir sistem, bunu yazimizin basinda aciklamistik, Motion Control, Low comp. özelligine olanak sagliyor.
Recon Serisi: Recon'u da 80 - 100 mm olarak satin alabiliyoruz. XC (1828 gr), SL (1855-2000 gr) ve Race (1796-1980 gr) modelleri mevcut. Bu modellerden XC ve SL yayli veya havali olarak secilebilirken Race sadece havali (Solo Air) olarak satin alinabiliyor. Recon'un Tora'dan artisi öncelikle üst borularinin aluminyum olmasi ki Tora'da bu borular kromdan imal edilmis, haliyle bu de Recon'u daha hafif bir amortisör yapmis. En düsük Recon olan XC'de rebound ayari mevcut. SL'de XC'ye ek olarak Turn Key Lock Out sistemi var. Race'de ise Turn Key yerini Motion Control'e birakmis, bu da yine Low comp.'a olanak saglamis. Ayrica üretici, her 3 model icin de 210 mm'ye kadar disk kullanimina izin vermis.
Reba Serisi: Reba bu seri icerisinde en gözde modellerden birisi. 80/100/120 mm olarak secim yapmak mümkün. Reba'nin ilk göze carpan özelligi Dual Air sistemi. Bu sistemde masanin havali sol bacagi, alttan negatif, üstten ise pozitif hava basilarak sürücüye en uygun ayarin bulunmasina imkan kiliyor. 3 alt modeli olan Reba'da disaridan ayarlanabilir rebound, Motion Control (Low comp.) ve Flood Gate ayarlari mevcut. SL (1698-1814 gr), Race (1698-1814 gr) ve Team (1610-1814 gr) modellerinin arasinda farklar aslinda cok kücük, öyle ki Race'in SL'den farki sadece disaridan ayarlanabilir Flood Gate (SL'de bu ayar 2 mm alyan ile yapiliyor). Team'de ise Motion Control mekanizmasi, daha hafif olan titanyum aksamli BlackBox Motion control ile degistirilmis. Son olarak masalar 210 mm'ye kadar disk uyumlu ve istenildiginde SL ve Race modelleri 20 mm sokma mil (Max Lite) ile alinabiliyor. Yine SL ve Race'in 29" tekerlek uyumlusu da mevcut.
SID Serisi: Ve iste dag bisikletinin kilometre taslarindan birisi, SID. Bu yil yenilenen SID'in Race, Team ve World Cup olarak 3 modeli var. Üst bacaklari 32 mm olan SID'i 80 veya 100 mm kullanmak mümkün. Race modelinde ( disaridan ayarlanabilen rebound, Motion Control, Flood Gate, Dual Air sistemleri mevcut. Team'de ek olarak BlackBox Motion Control varken World Cup modelinde Team'den fazla olarak alt bacaklarin üst kisminin karbonda imal edilmesi geliyor. Son olarak SID'de 185 mm'den daha genis capli disk kullanilmamasi gerektigini belirtelim. Ayrica en saglikli SAG ayari icin masanin bacagi üzerine milimetrik bir gösterge basilmis. WC modeli 1465, Team 1485 ve Race de 1475 gr olarak verilmis.
Rock Shox'tan yeni kategori "Trail", grubun ürünleri Tora, Recon, Revelation ve Reba. Reba, önceki Cross Coutry serisinde de oldugu icin burada yer vermeyecegiz, ancak birebir ayni Reba oldugunu belirtelim. Sadece 120 mm seceneginin de olmasi Reba'nin burada da yer almasina neden olmus.
Tora Serisi: Tora'yi bir önceki grupta da gördük acak orada XC, SL ve Race serisi vardi. Simdi ise 289 2360 gr), 302 (2340-2400 gr) ve 318 (2214-2221 gr) ile karsilasiyoruz. Bu serideki Tora'larin en temel farki U-Turn mesafe ayarli olmalari. 289 serisi 120 mm sabit veya 85-130 U-Turn olarak alinabiliyor ve yayla calisiyor. Rebound sistemine de sahip fakat lock out bulunmuyor. Tora 302'de ise 120 mm, 130 mm veya 85-130 mm U-turn secenekleri var. 302 ayni zamanda rebound ve TurnKey Lock Out'a sahip. U-Turn olmayan versiyonlari Solo Air sistemi ile, yani hava basinci ile calisiyor. U-Turn olani ise yayli. Tora 318 de 120 mm, 130 mm veya 85-130 mm U-Turn mesafe ayarli olarak bulunuyor. Yine U-Turn olmayanlari Solo Air havali, U-turn versiyonu ise yayli calisiyor. Tora 318 kücük kardeslerinden farkli olarak Motion Control (Low comp.) özelligine de sahip. Ayrica tüm Tora modelleri 210 mm disk destekliyor.
Recon Serisi: Recon da Tora gibi her iki sinifta, fakat ayri modellerle bulunuyor. Recon 327 (1854 gr) 120 mm veya 130 mm ve Solo Air olarak bulunuyor. 327'de lock out yok, fakat rebound mevcut. Recon 335 (1861-2125 gr) ise 85-130 mm U-Turn (yayli) ve 120 veya 130 mm (yayli) modelleri ile satin alinabiliyor. Turn Key lock out ile rebound bu amortisörde görev almis. 351'in (1884-2148 gr) farki ise üzerinde Motion Control Lock out sistemi. Peki Recon'un Tora'dan farki ne derseniz, üst borulari aluminyumdan üretildigi icin ciddi bir agirlik farki olusmus.
Revelation Serisi: Ve bu seri ile 140 mm seviyesine cikiyoruz. Revelation 409 (1750-2095 gr), 140 mm (Dual Air) sabit veya 110-140 mm U-Turn Air secenekli sunulmus. U-Turn Air'de de pozitif ve negatif hava ayarlari mevcut. Rebound, Motion Control ve disaridan ayarlanabilir Flood Gate sistemleri standart olarak geliyor. Istenildiginde 20 mm sokma milli olarak da satin alinabiliyor. Revelation 426'nin (1750-2095 gr) 409'a ne artisi oldugu üretici sitesinde de belirsiz kalmis. Ancak görülen o ki aradaki tek fark 20 mm sokma milin (Max Lite) standart olmasi.
Siradaki kategori All Mountain, kategorinin modelleri ed Lyrik ve Pike. 20 mm sokma milleri ilk görülen ortak özellikleri.
Pike Serisi: Bu seride de 3 model var. 409 (2435 gr) 95-140 mm U-Turn (yayli), 140 mm Dual Air veya 110-140 mm U-Turn Air olarak alinabiliyor. Rebound, Motion Control sistemleri Flood Gate sistemi ile beraber bu masada mevcut. 32 mm ic borulara sahip bu masada sadece 20 mm sokma mil (Maxle 360) secenegi mevcut. Pike 426'nin (2435 gr) 409'dan tek farki, disaridan ayarlanabilen Flood Gate'e sahip olmasi. Pike 454 (2023-2281 gr) ise 200-400 gr kadar agirlik avantaji sagliyor. Bunun nedeni ise saft borusunun aluminyum olmasi ve amortisör tacinin "hollow" yani ici bos özellikte olmasi.
Lyrik Serisi: Bu seri, bize 1,5" saft borusu secenegi sunan ve standart olarak 35 mm üst borular ile gelen ilk seri. DFR (2168-2498 gr) modelinde Dual Flow Rebound adi verilen özel bir rebound sistemi kullanilmis. 160 mm sabit olani yayli, 115-160 mm U-Turn olani ise havali calisiyor. Ek olarak rebound sistemi bulunuyor. Lyrik IS (2236-2566 gr) modeli ise adini, tasidigi Motion Control IS sisteminden aliyor. Bu sistem, normal Motion Control gibi masayi kilitlemiyor ve Low Speed Compression sistemi de bu teknoloji ile geliyor. Ayrica secenek olarak 115-160 mm yayli, 160 mm havali-sabit ve 115-160 mm 2Step-Air sistemi sunulmus. Lyrik (sadece Lyrik 2236-2566 gr) ise bize ayni zamanda High Speed Comp. ile daha fazla ayar imkani sunuyor.
Yavas yavas agirligi artirarak, Freeride serisine geliyoruz.
Argyle Serisi: Bu seri her ne kadar Freeride icerisinde olsa da, aslinda bir 4X amortisörü. Modelde 3 farkli alt model var, her modeli 80-100 mm secenekli ve 20 mm sokma milli. Argyle 302 yayli calisan ve rebound sistemine sahip bir masa. Sadece 20 mm sokma mil uyumlu geliyor ve üst borulari 32 mm. Ancak bu masa 210 mm'ye kadar disk fren capi destekliyor. Argyle 318 ise Motion Control sistemi ile 302'den ayriliyor, ancak Flood Gate bulunmuyor. Flood Gate ayarini da isteyenler ise 409 modelini almak durumunda, ayrica 409 Solo Air sistemi ile agirliktan da avantaj sagliyor.
Domain Serisi: Bu seri, saniyorum Rock Shox'in tek tacli 180 mm'lik ilk amortisörü. 35 mm'lik dis borulari standart. 115-160 mm U-Turn (yayli) veya 160 ve 180 mm sabit (yayli) olarak satin alinabiliyor. Domain 302'de sadece Rebound ayari varken 318'de ek olarak Motion Control IS sistemi mevcut, bu da Low Speed Comp. ayarini mümkün kiliyor.
Totem Serisi: Totem, tabiri caizse serinin agir abisi. 40 mm.lik ic borulari ve 180 mm sabit yaylanma mesafesi ile bu segmentin ciddi masalarindan birisi. IS modeli, rebound ve Motion Control IS ayarlari ile yayli olarak geliyor. 20 mm sokma mil zaten her modelde standart ve disk baglantisinin konumu nedeniyle Totem'lerde minimum 203 mm (max. 210) disk fren kullaniliyor. Coil modelinde ise Motion Control, Flood Gate, High ve Low Speed Comp. ayarlari ile ileri derecede ayar imkani sagliyor. Solo Air modeli ise 200 gr agirlik avantaji sagliyor. Ayrica bu masalarin 1,5" saft borusu ile de alinabildigini hatirlatalim.
Downhill serisine geldigimizde ise tek bir model, yalniz savasci Boxxer karsimizda.
Boxxer Serisi: Bu seri kendi icerisinde 3 model. Race, yayli, 2862 gr agirlikta ve rebound ile Low Speed Comp. ayari sunuyor. 20 mm sokma mil zaten bir Boxxer standardi. Ayrica Boxxer'a özel disk baglantisi da bu serinin ortak noktasi. Ic borular da bu seride 35 mm. Team modeli ise 2980 gr ve Mission Control ile Rock Shox'in özel gelistirdigi baslangic ve son rebound tepkileri sunuyor (DropStop). Ayrica High ve Low Speed Comp. ayarlari da mevcut. World cup modeli ise 2694 gr'lik agirligi ile bu sinifin en hafiflerinden ve bunu da havali SoloAir sistemine borclu. Tabi ki havali sistemi, yay gibi bir degisiklik gerektirmeden sürücüye uygun ayar yapilmasini da sagliyor.
DT Swiss ((link))
DT Swiss ise jant telleri ile cok yakindan tanidigimiz, ancak son yillarda jant seti, jant göbegi ve amortisörleri ile de ataga gecen ve girdigi her konuda zirveye oynayan bir marka.
DT, amortisörlerindeki model yelpazesini tipki Fox gibi daha dar bir cercevede sunuyor. Alt ve orta model amortisör görmek yine burada imkansiz. Bir defa tüm masalarin alt bacaklari karbon! Daha ne denir ki?
XRC: Piyasadaki en hafif amortisörlerden birisi XRC, agirligi 80mm ve 100 mm modelinde 1380 gr olarak verilmis. Üst borulari 28,6 mm. Masa havali sistemler calisiyor, rebound sistemi ve lock out mevcut. Rock Shox'da Flood Gate, Fox'da ise Lockout Force Adjust olarak anilan, lock out'un sertligini belirleyen ayar bu masada iceriden müdahale ile yapilabiliyormus. Ayrica 185 mm'nin üzerinde disk fren önerilmiyor.
XMC: XMC serisi, daha cok All Mountain - Trail tarzi binise hitap eden bir seri, 32 mm ic bacak capina sahip. Rebound ayari ve DT'nin "Lounch Control" olarak adlandirdigi bir sistem bu seride standart. Lounch Control sistemi örnegin bir tirmanis esnasinda masayi asagi bastirarak düsük bir seviyede kilitlemeye ve o seviyede birakmaya olanak sagliyor. Bu da alcalan ön tarafla beraber daha kolay bir tirmanma pozisyonu anlamina geliyor. Bu seride yine 3 farkli secenek var. Ilki 100 mm sabit, yayli-havali QR uyumlu, 1510 gr. Ikinci secenek 130 mm sabit, 1600 gr ve son secenek de yine 130 mm ancak 15 mm sokma mil uyumlu olan modeli, agirligi 1750 gr. Son olarak, 210 mm'ye kadar disk takilabiliyor.
EXC: Bu seri, neredeyse XMC ile ayni, fakat calisma mesafesi 150 mm ve kilitleme mekanizmasinin ince ayari disaridan yapilabiliyor. Yine Lounch Control, rebound gibi sistemler bu masada da mevcut. Satin almak icin 150 mm calisma mesafeli, standart QR'li 1650 gr'lik bir versiyonu ile, aynisinin 15 mm sokma milli, 1750 gr'lik bir versiyonu mevcut.
SR Suntour ((link))
SR Suntour Tayvan'da bulunan ve bir cok firmaya fason olarak üretim yapan, bunun yaninda da özellikle son 2 yilda cikardigi yeni ve teknolojik modellerle de göz dolduran bir firma. Acikcasi model cesitliligi cok ve gider firmalar gibi sinirlari cok kesin cizilmemis. Bu nedenle kimi zaman karisikliga neden oluyor. Simdi onu da biraz acikliga kavusturmaya calisalim.
XCT V2 Serisi: Bu seride 3 ayri model bulunuyor. 100 mm lockoutlu (XCT V2 MLO), 80 mm lockoutlu (XCT V2 MLO) ve 100 mm (XCT V2) lockoutsuz. Her üc model de yayli sistem ile calisiyor, lockouta sahip olmayanlarin her iki bacaginda da yay bulunuyor. V fren ve 185 mm'ye kadar disk fren uyumlu olarak üretilmisler. Ayrica sertlik ayarli olduklarini da hatirlatalim.
XCM V2 Serisi: XCM 30 mm ic borulara sahip ve 2 farkli model olarak üretilmis. Aralarindaki fark yine lockout olup olmamasi (lockoutlu model XCM V2 HLO), fakat XCT'den farkli olarak bu modelde lock out sistemi hidrolik sisteme sahip. Masalar yine yaylanmalarini yay ile sagliyorlar, sertlik ayari mevcut. Masalar 80, 100 veya 120 mm olarak satin alinabildigi gibi, sadece disk versiyonu da mevcut. Disk fren sinirinin 185 mm oldugunu da belirtelim.
XCR Serisi: XCR de 30 mm ic borulara sahip bir model, lock outlu, lock outsuz ve gidondan lockoutlu olmak üzere 3 ayri modelle satin alinabiliyor. Yayla calisiyor ve kilitleme sistemi hidrolik. Ayrica alt bacaklar bu seride magnezyumdan imal edilmis. 80, 100 ve 120 mm olarak satin alinabiliyor, ayrica "Post mount" disk baglantisi 180 mm disk alacak sekilde tasarlanmis, maksimum disk boyutu da 185 mm verilmis. V fren uyumlu veya sadece disk versiyonlari da var.
Raidon Serisi: Bu seriye cikinca, islerin biraz daha ciddilestigini görebiliyoruz. Burada yine 3 ayri model var; Raidon-RL air adindan anlasilacagi üzere hava ile calisiyor ve gidondan kumandali hidrolik lock outa sahip. Radion-LO air ise ayni modelin gidon kumandasi olmayan versiyonu. Raidon-RLD ise yay ile calisan ve gidondan kilitlemeli ve rebound ayarli olan model. Yine Raidon-LOD RLD'nin gidondan kilitlemesi olmayani. Bu arada tüm modellerin alt bacaklarinin magnezyum oldugunu, maksimum 185 mm'ye kadar disk destekli oldugunu, ic borularinin 30 mm capli oldugunu hatirlatalim. Bir de, üretici web sayfasinda LOD ve RLD modelleri icin yayli denmesine ragmen "Hava basinci ayarli" ibaresi düsülmesi biraz kafa karistirici. Burasi ne yazik ki bir soru isareti olarak kaliyor.
Duro Serisi: Duro, SR'in ekstrem serideki ilk amortisörü. FR20, DJ E ve DJ D modelleri ile satin alinabiliyor. FR20, 20 mm sokma milli, yay ile calisan ve hidrolik tepme kontrol (rebound) sistemine sahip 150 mm veya 160 mm satin alinabilen bir masa. Duro DJ E ise standart QR mille kullanilan, 80, 100 ve 130 mm secenekleri bulunan, yayli ve hidrolik rebound ayarli bir amortisör. Duro DJ D'nin E'den farki ise CroMoly yerine STKM adi verilen baska bir alasimdan olan saft borusu. Tüm masalarin 203 mm'ye kadar disk uyumlu oldugunu ve magnezyum alt bacaklara sahip oldugunu, Freeride, Dirt jump, All Mountain, Enduro tarzlarina hitap ettigini de son olarak ekleyelim.
Epicon Serisi: Bu seridekki 6 model de havali calisiyor. TAD versiyonu, ayni zamanda 100-140 mm arasi calisma mesafesi ayarli ve bu ayar gidondan kontrol edilebiliyor. Rebound ayari da yine TAD versiyonunda mevcut, istenildiginde de 15 mm sokma milli olarak alinabiliyor. Epicon RLD ise gidondan kilitli olan versiyon, kilit sistemi hidrolik, 100 veya 120 mm sabit olarak üretilmis. RLD'de rebound ayari da bulunuyor, istenildiginda da 15 mm sokma mil uyumlusu da mevcut. Ayni modelin RL versiyonu ise, rebound ayarisizi. Epicon LOD'nin RLD'den tek farki hidrolik yerine mekanik kilit sistemine sahip olmasi.
Axon Serisi: Son zamanlarda Sr Suntour'un yaptigi en büyük atak herhalde Axon serisidir. Öncelikle tüm serinin agirligi 1600 gr olarak verilmis ki oldukca basarili bir rakam. Axon ELD versiyonu elektronik gidondan kilitli lock out sistemi ve rebound ayari ile geliyor. Istenildiginda 15 mm sokma milli versiyonu da mevcut. RLD versiyonu da ayni sekilde 15 mm sokma milli olarak alinabiliyor. Bu versiyon hidrolik kilitleme mekanizmasi ve rebounda sahip. Axon RL ise RLD'nin reboundsuz olan versiyonu olarak düsünülmüs. Ayrica serinin tamaminin 100 mm tepmeli oldugunu söyleyelim.
Incelememiz biraz uzun olduysa da, yeni baslayan arkadaslar icin yararli olacagini düsünüyorum. Eksiklerim, yanlislarim elbet olabilir. Bu tip konularda lütfen özel mesaj ile bana ulasin, düzeltelim/degistirelim/tartisalim
Sürc-i lisan ettiysek affola.
Herkese iyi forumlar.
Dünyada Fox, Rock Shox, Marzocchi, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST, BOS Engineering, Brunn, DNM, German:A, Spinner, Zoom gibi bir cok üretici tarafindan bisiklet piyasasina gerek OEM gerekse yedek parca olarak sunulmaktadir. Specialized ve Cannondale gibi, kendi bisikletlerine özel amortisörleri kendi tasarlayip üreten (veya ürettiren) firmalarin varligini da unutmamak gerekir. Bu markalardan Zoom, Fox, Rock Shox, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST ülkemizde en cok bulunanlardir. Peki "Amortisör neye göre secilir, kendi icerisinde nasil siniflandirilir?" sorusuna yanit arayalim.
Dag bisikleti amortisörleri genelde 80 mm ile 200 mm arasinda yaylanma mesafesine sahiptir. Kimileri sabit bir ölcüde kalirken, kimilerinde bu ölcü kullanici tarafindan sürüs sirasinda degistirilebilir.
Sabit kadrolu dedigimiz, sadece önde amortisörü bulunan dag bisikletlerinde standart olarak kullanilan ölcü 80-100 mm arasindadir. Ancak Dirt Jump veya "hardtail-freeride" denen bir takim ekstrem bisikletlerde 130-140 mm'ye kadar bu mesafe cikabilmektetir. Ayrica kimi üreticiler (Bkz. Sedona, Cannondale-Lefty) 120 mm, 110 mm gibi farkli ölcüleri de kadrolarinda desteklemektedirler, bunun anlami, bu kadrolar daha yüksek mesafeli amortisörleri geometrik özellikleri bozulmadan desteklemektedirler.
Cift süspansiyonlu maraton bisikletlerinde amortisör mesafesi genelde 100-140 mm arasinda belirlenmistir. Ancak karistirmamak gerekir, kimi "all mountain-light freeride" bisikletlerinde de amortisör mesafesi 140-160 mm civarlarinda olabilmektedir. Burada farki belirleyen bisikletin geometrik yapisi, hafifligi, kullanilan diger ekipman ve parcalarin özellikleridir.
Freeride bisikletlerinde amortisörlerin genelde 160 mm'nin üzerinde oldugunu görürüz. Downhill bisikletlerinde ise 200 mm ve daha yukarisinda amortisör ölcüleri karsimiza cikar. Yine aradaki farki bisikletin kadro yapisi ve kullanilan komponentler belirlemektedir.
Amortisörleri calisma prensiplerine bakarak da bölümlere ayirmak mümkündür. Genelde uygun fiyatli olan amortisörler, iclerinde elastomer denilen bir plastik türevi sayesinde yaylanmayi gerceklestirirler. Yalniz elastomer, isiya duyarli oldugundan soguk kis günlerinde bu tip amortisörlerin elastikiyetini kaybettigi, esnemesinin cok azaldigi, kendi aramizdaki tabir ile dondugu gözlenir. Cok performansli olmasalar da bir cok haftasonu binicisi icin gayet yeterli bir secim olabilmekteler, uygun fiyatlari ile de baslangic icin cogu binicinin tercih sebebidir.
Bir baska tip ise yayli amortisörlerdir. Iclerindeki celik yay nedeniyle diger gruplardaki amortisörlere göre agir olmalari her ne kadar bir dezavantaj olsa da, cogu havali amortisöre göre daha tepkili, daha hisli calisirlar. Genelde orta seviye amortisörler ile downhill-freeride amortisörlerinin büyük cogunlugunda tercih edilirler. Üreticiler genelde sürücü agirliklarina uygun, farkli sertlikteki yaylari da amortisörlere ek olarak satarlar. Bu nedenle masrafli da olsa sürücüye uyarlanmalari mümkündür.
Aralarinda genelde en pahali olan ve en hafif olanlar da havali amortisörlerdir. Bu tip amortisörler, sürücünün agirligina göre, üreticinin verdigi miktarta havanin özel bir pompa yardimi ile amortisöre basilmasi sayesinde calisirlar. En büyük 2 avantaji sürücüye %100 uygun ayar imkani saglamasi ve hafif olmalaridir. Bugün üretilen en üst seviye XC, Maraton veya AM bisikletlerinin tamaminda havali model amortisörler kullanilmaktadir. Hatta Rock Shox gibi bazi üreticiler, DH amortisörlerinin en üst modellerinde agirlik avantaji icin hava pistonlu amortisörler üretmektedir.
Standartlarina göre amortisörleri incelersek, öncelikle tekerlek uyumu önemlidir. Her ne kadar ülkemizde 26" tekerlek uyumlular tek tercih olsa da, yurt disinda 29"lik dag bisikletlerinin yayginlasmasi ile bu da önem kazanmistir.
Ayrica 1 1/8", 1,5" gibi saft borusu ölcülerine de yine dikkat etmek gerekiyor.
Amortisörlerimizin üzerinde model yükseldikce karsilastigimiz ayar dügmelerinin de sayisi artar. Bu ayarlari en kaba haliyle su sekilde siralayabiliriz;
Lockout: Amortisörün kilitleme mekanizmasidir. Bu sayede sürücü tirmanislarda veya düz yol-asfalt kullaniminda amortisörünün yaylanmasini engelleyerek gücünün bosa gitmesini engeller. Kimi zaman hidrolik (yagli) bir sistem ile, kimi zaman mekanik bir sistem ile calisir. Lefty'lerde, SR Suntour Axon'da elektronik, 2008 öncesi Fox'larda ve 2007 sonrasi Specialized-Future Shox'larda "Terralogic", Manitou'da "SPV" adinda otomatik, güncel Rock Shox'larda "Motion Control" adiyla karsimiza cikar. Hemen her üretici artik kilitleme mekanizmasi icin bir de gidondan kumanda kolu üretmektedir. Bu sayede gidonu birakmadan amortisörü kilitleyip acmak mümkündür.
Rebound: Amortisörün geri tepmesini kontrol eden sistemdir. Yag ile calisir, calisma mantiginda, amortisörün icerisinde hareket halinde olan agin akisini kismi olarak engelleyerek geri tepmenin kontrol altina alinmasi yatmaktadir.
Low Speed Compression: Bu sistem masanin iceri giris hizini ayarlayan sistemdir. Bir nevi Rebound'un tersi gibi calisir.
Lockout Force Adjust / Flood Gate: Bu iki sistem birbirini ikame eden iki ayri sistemdir. Ilk isim Fox'tan, ikinci isim ise Rock Shox'tan gelmektedir. Amaci, masa tam kilitli konumda iken, kilidin ne kadar kuvvetle masayi sabit tutacagini belirlemektir. Söyle ki, amortisörünüzü kilitlediginizde bu sistemi ayarlayarak bir miktar calismasini saglayabilir, böylelikle sürüsünüzü daha konforlu bir hale getirebilirsiniz.
Lounch Control: Bu sistem DT Swiss'e özgü bir sistem. Masanin herhangi bir mesafedeyken de kilitlenebilmesini sagliyor. Bu sayede ön tarafi asagi inen bisiklette tirmanislari kolaylastirmak amaclanmis.
Simdi biraz da Türkiye piyasasina göz atalim, söyledigimiz gibi Türkiye'de Zoom, Fox, Rock Shox, Manitou, DT Swiss, SR Suntour, RST markalarini bulmak mümkün. Her ne kadar kulagimiza "Magura gelecek!" haberleri calinsa da henüz kesin bir aciklama gelmedigi icin biz en yaygin olan Fox, Rock Shox, DT Swiss ve SR Suntour'u inceleyecegiz.
Fox ((link))
Orta ve alt seviye amortisör üretmeyen bir firma Fox. Modellerini, üst bacaklarinin kalinligina göre ayiriyor. Bu nedenle 32, 36 ve 40 olarak isimlendirildiklerini görüyoruz.
F-Serisi amortisörleri XC ve Maraton binicilerine hitap ediyor. Bu modelleri 80-100 ve 120 mm secenekli olarak satin almak mümkün. Tamami 1 1/8" (klasik oversize) ölcüde saft borusuna sahip. Ayrica istenildiginde 15 mm QR (sokma mil) opsiyonlu olarak da alinabiliyor, ancak bu durumda V fren pivotlari olmuyor. Agirliklari 1,51 - 1,68 kg arasinda degisiyor, buna etki eden sokma mil olup olmadigi ve tabi ki calisma mesafesi. Calisma sistemi havali. Eger amortisörü gidondan kilitlemeli olarak tercih ederseniz, Low Speed Comp., Lockout Force Adjust opsiyonlarindan mahrum kaliyorsunuz. Yine gidondan lock out kiti olan modelde sokma mil opsiyonu yok.
32 Float modeli ise, F-serisinin 140 mm'lik versiyonu diyebiliriz. Degisen tek sey esneme mesafesi ve masanin 1,63 kg ile 1,8 kg arasinda degisen agirligi. RLC modelini aldiginizda F-serisindeki tüm ayarlar burada da mevcut. Bir sadece rebound ve hava basinci ayarlanabilen R modeli mevcut, ancak R'nin 15 mm sokma milli olarak alinmasi söz konusu degil.
32 TALAS ise bir önceki kardesinin mesafe ayarlisi. 140 ve 150 mm (sadece sokma mil) olarak alinabilen TALAS, 20ser mm'lik araliklarla (150-130-110 veya 140-120-100) bize amortisörün calisma mesafesini ayarlama imkani sunuyor. Yine bu modeli de RLC veya R alt modelleri ile satin alabiliyoruz. Ancak R, sokma milli olarak satin alinamiyor. TALAS'in agirligi üreticisi tarafindan 1,72-1,97 kg araliginda verilmis. Amortisör, hava ile calisiyor.
Vanilla, Fox'un 32 mm ailesindeki tek yayli amortisör. R ve RLC olarak satin alinabilen Vanilla 140 mm calisiyor. 9 mm QR veya 15 mm sokma mil uyumlu olarak piyasada mevcut ve agirligi da 1,88 - 2,02 kg arasinda degisiyor. Yayli amortisörün hassasligini ve o farkli hissini yakalamak isteyenler icin, oldukca iyi bir agirlikla piyasaya sürülmüs. Yine R modelini sokma milli olarak almak mümkün degil.
Son olarak 32 mm grubu ile ilgili sunu ekleyebiliriz. Yeni yeni piyasaya cikan 1,5"-1 1/8" cift ölcülü/konik saft borularini bu modellerde bulmak mümkün degil.
36 mm'lik Fox'larda ise isimler yine tanidik. Ancak genel degisiklik olarak bu serideki tüm amortisörlerin üst bacak kalinliklarinin 36 mm oldugunu belirtelim. Bu hem saglamlik, hem de esnemezlik amacli yapilmis bir degisiklik. Ayrica modellerin yine tamami 20 mm. sokma mil uyumlu ve hitap ettikleri alan geregi Lock Out sistemleri bulunmuyor.
36 Float burada karsimiza 160 mm yaylanma mesafesi ile cikiyor. RC2 ve R modelleri ile satin almak mümkün. Aradaki fark Low Speed Comp ve High Speed Comp. özelliklerinin bulunmamasi. Agirlik olarak 2,12-2,16 kg olarak verilmis. Ayrica RC2 modeli istenildiginde 1,5"-1 1/8" ölcülü saft borusu ile satin alinabiliyor.
36 TALAS da bu seride 160 mm oluyor, ancak bu sefer mesafe ayarlamasini 30mm'lik degisikler ile 100-130-160 olarak sunuyor. Hava basinci ile calisan masayi kardesi 36 Float gibi RC2 ve R olarak satin alabiliyorsunuz. Yine saft borusu secenegi bruada da mevcut.
36 VAN, 32 Vanilla'nin büyük abisi. 160 mm ve yay ile calisiyor. Yine 36 serisinin ortak özelligi, RC2 ve R olarak ve saft borusu opsiyonu ile satin alinabiliyor.
40 ise Fox'un agir silahi. 40 mm'lik üst bacaklari ile cift köprülü, 203 mm calisan bir downhill amortisörü. Sadece RC2 (Rebound, Low, High Speed Comp) olarak satin alinabiliyor. Yayla calisan amortisörün yaylari ise titanyum. Bu masa, mükemmel geometriyi yakalayabilmek icin 0,5"lik adimlarla 6"e kadar düsürülebiliyor. Normalde 8" olan masada bu ayari yapmak icin iceriden müdahale gerekiyor.
Rock Shox ((link))
Rock Shox, belki de piyasada en genis ürün yelpazesine sahip amortisör üreticilerinden birisi. 80 €'dan 800 €'ya kadar her bütce ve ihtiyaca uygun ürünler üretiyorlar. Ayrica her modelin 3-4 kadar alt modeli olmasi kafalari karistiriyor. Ancak söylemek gerek, genel olarak modellerin kendi icerisindeki alt modellerinde fark cok ufak oluyor. Bazen bir FloodGate ayar dügmesi, bazen üst tacin malzemesi gibi. Bu nedenle modellerin genel olarak özelliklerinden bahsedip, detaylari icin sizi (link) adresi ile basbasa birakacagiz.
Rock Shox'in ilk kategorisi "Cross Country" yani hafif arazi binisi sinifi. Calisma mesafesi 80-120 mm arasinda olan Maraton ve XC sinifi amortisörleri bu grup altinda toplamislar. Bu sinifta Dart, Tora, Recon, Reba ve SID bulunuyor.
Dart Serisi: Bu seri, giris seviyesinde ekonomik dag bisikletlerine hitap ediyor. 80-100 ve 120 mm secenekleriyle alinabiliyor. Üst bacaklarin kalinligi 28 mm ve masa yayla calisiyor. Üretici bu amortisörle beraber 160 mm'den daha büyük disk kullanimini önermiyor. Dart 1 (2495 gr) herhangi bir ayar opsiyonu sunmazken Dart 2'de (2472 gr) Rebound mevcut ve istenildiginde Lock Out'lu olarak satin alinabiliyor. Dart 3'te (2223 - 2263 gr) ise öndeki 2 modelde aluminyum olan alt bacaklar magnezyum oluyor. Rebound ve Lock Out ise standart olarak geliyor.
Tora Serisi: Tora, 32 mm'lik üst borulari ve 203 mm'ye kadar disk destegi ile sinifin hem ekonomik, hem de saglam modeli. 80 - 100 mm secenekli XC (1962-2263 gr), SL (1998-2162 gr) ve Race (2122 gr) modelleri bulunuyor. XC modeli yayli ve Rebound ayarli. Lock Out'u yok. SL modeli ise yayli veya havali satin alinabiliyor. XC'den fazla olarak Solo Air sistemi ve Lock Out'u mevcut. Race modeli ise yine Solo Air ile calisiyor. Kilitleme sistemi diger kardeslerindeki gibi "Turn Key Lock Out" degil, Motion Control denen daha gelismis bir sistem, bunu yazimizin basinda aciklamistik, Motion Control, Low comp. özelligine olanak sagliyor.
Recon Serisi: Recon'u da 80 - 100 mm olarak satin alabiliyoruz. XC (1828 gr), SL (1855-2000 gr) ve Race (1796-1980 gr) modelleri mevcut. Bu modellerden XC ve SL yayli veya havali olarak secilebilirken Race sadece havali (Solo Air) olarak satin alinabiliyor. Recon'un Tora'dan artisi öncelikle üst borularinin aluminyum olmasi ki Tora'da bu borular kromdan imal edilmis, haliyle bu de Recon'u daha hafif bir amortisör yapmis. En düsük Recon olan XC'de rebound ayari mevcut. SL'de XC'ye ek olarak Turn Key Lock Out sistemi var. Race'de ise Turn Key yerini Motion Control'e birakmis, bu da yine Low comp.'a olanak saglamis. Ayrica üretici, her 3 model icin de 210 mm'ye kadar disk kullanimina izin vermis.
Reba Serisi: Reba bu seri icerisinde en gözde modellerden birisi. 80/100/120 mm olarak secim yapmak mümkün. Reba'nin ilk göze carpan özelligi Dual Air sistemi. Bu sistemde masanin havali sol bacagi, alttan negatif, üstten ise pozitif hava basilarak sürücüye en uygun ayarin bulunmasina imkan kiliyor. 3 alt modeli olan Reba'da disaridan ayarlanabilir rebound, Motion Control (Low comp.) ve Flood Gate ayarlari mevcut. SL (1698-1814 gr), Race (1698-1814 gr) ve Team (1610-1814 gr) modellerinin arasinda farklar aslinda cok kücük, öyle ki Race'in SL'den farki sadece disaridan ayarlanabilir Flood Gate (SL'de bu ayar 2 mm alyan ile yapiliyor). Team'de ise Motion Control mekanizmasi, daha hafif olan titanyum aksamli BlackBox Motion control ile degistirilmis. Son olarak masalar 210 mm'ye kadar disk uyumlu ve istenildiginde SL ve Race modelleri 20 mm sokma mil (Max Lite) ile alinabiliyor. Yine SL ve Race'in 29" tekerlek uyumlusu da mevcut.
SID Serisi: Ve iste dag bisikletinin kilometre taslarindan birisi, SID. Bu yil yenilenen SID'in Race, Team ve World Cup olarak 3 modeli var. Üst bacaklari 32 mm olan SID'i 80 veya 100 mm kullanmak mümkün. Race modelinde ( disaridan ayarlanabilen rebound, Motion Control, Flood Gate, Dual Air sistemleri mevcut. Team'de ek olarak BlackBox Motion Control varken World Cup modelinde Team'den fazla olarak alt bacaklarin üst kisminin karbonda imal edilmesi geliyor. Son olarak SID'de 185 mm'den daha genis capli disk kullanilmamasi gerektigini belirtelim. Ayrica en saglikli SAG ayari icin masanin bacagi üzerine milimetrik bir gösterge basilmis. WC modeli 1465, Team 1485 ve Race de 1475 gr olarak verilmis.
Rock Shox'tan yeni kategori "Trail", grubun ürünleri Tora, Recon, Revelation ve Reba. Reba, önceki Cross Coutry serisinde de oldugu icin burada yer vermeyecegiz, ancak birebir ayni Reba oldugunu belirtelim. Sadece 120 mm seceneginin de olmasi Reba'nin burada da yer almasina neden olmus.
Tora Serisi: Tora'yi bir önceki grupta da gördük acak orada XC, SL ve Race serisi vardi. Simdi ise 289 2360 gr), 302 (2340-2400 gr) ve 318 (2214-2221 gr) ile karsilasiyoruz. Bu serideki Tora'larin en temel farki U-Turn mesafe ayarli olmalari. 289 serisi 120 mm sabit veya 85-130 U-Turn olarak alinabiliyor ve yayla calisiyor. Rebound sistemine de sahip fakat lock out bulunmuyor. Tora 302'de ise 120 mm, 130 mm veya 85-130 mm U-turn secenekleri var. 302 ayni zamanda rebound ve TurnKey Lock Out'a sahip. U-Turn olmayan versiyonlari Solo Air sistemi ile, yani hava basinci ile calisiyor. U-Turn olani ise yayli. Tora 318 de 120 mm, 130 mm veya 85-130 mm U-Turn mesafe ayarli olarak bulunuyor. Yine U-Turn olmayanlari Solo Air havali, U-turn versiyonu ise yayli calisiyor. Tora 318 kücük kardeslerinden farkli olarak Motion Control (Low comp.) özelligine de sahip. Ayrica tüm Tora modelleri 210 mm disk destekliyor.
Recon Serisi: Recon da Tora gibi her iki sinifta, fakat ayri modellerle bulunuyor. Recon 327 (1854 gr) 120 mm veya 130 mm ve Solo Air olarak bulunuyor. 327'de lock out yok, fakat rebound mevcut. Recon 335 (1861-2125 gr) ise 85-130 mm U-Turn (yayli) ve 120 veya 130 mm (yayli) modelleri ile satin alinabiliyor. Turn Key lock out ile rebound bu amortisörde görev almis. 351'in (1884-2148 gr) farki ise üzerinde Motion Control Lock out sistemi. Peki Recon'un Tora'dan farki ne derseniz, üst borulari aluminyumdan üretildigi icin ciddi bir agirlik farki olusmus.
Revelation Serisi: Ve bu seri ile 140 mm seviyesine cikiyoruz. Revelation 409 (1750-2095 gr), 140 mm (Dual Air) sabit veya 110-140 mm U-Turn Air secenekli sunulmus. U-Turn Air'de de pozitif ve negatif hava ayarlari mevcut. Rebound, Motion Control ve disaridan ayarlanabilir Flood Gate sistemleri standart olarak geliyor. Istenildiginde 20 mm sokma milli olarak da satin alinabiliyor. Revelation 426'nin (1750-2095 gr) 409'a ne artisi oldugu üretici sitesinde de belirsiz kalmis. Ancak görülen o ki aradaki tek fark 20 mm sokma milin (Max Lite) standart olmasi.
Siradaki kategori All Mountain, kategorinin modelleri ed Lyrik ve Pike. 20 mm sokma milleri ilk görülen ortak özellikleri.
Pike Serisi: Bu seride de 3 model var. 409 (2435 gr) 95-140 mm U-Turn (yayli), 140 mm Dual Air veya 110-140 mm U-Turn Air olarak alinabiliyor. Rebound, Motion Control sistemleri Flood Gate sistemi ile beraber bu masada mevcut. 32 mm ic borulara sahip bu masada sadece 20 mm sokma mil (Maxle 360) secenegi mevcut. Pike 426'nin (2435 gr) 409'dan tek farki, disaridan ayarlanabilen Flood Gate'e sahip olmasi. Pike 454 (2023-2281 gr) ise 200-400 gr kadar agirlik avantaji sagliyor. Bunun nedeni ise saft borusunun aluminyum olmasi ve amortisör tacinin "hollow" yani ici bos özellikte olmasi.
Lyrik Serisi: Bu seri, bize 1,5" saft borusu secenegi sunan ve standart olarak 35 mm üst borular ile gelen ilk seri. DFR (2168-2498 gr) modelinde Dual Flow Rebound adi verilen özel bir rebound sistemi kullanilmis. 160 mm sabit olani yayli, 115-160 mm U-Turn olani ise havali calisiyor. Ek olarak rebound sistemi bulunuyor. Lyrik IS (2236-2566 gr) modeli ise adini, tasidigi Motion Control IS sisteminden aliyor. Bu sistem, normal Motion Control gibi masayi kilitlemiyor ve Low Speed Compression sistemi de bu teknoloji ile geliyor. Ayrica secenek olarak 115-160 mm yayli, 160 mm havali-sabit ve 115-160 mm 2Step-Air sistemi sunulmus. Lyrik (sadece Lyrik 2236-2566 gr) ise bize ayni zamanda High Speed Comp. ile daha fazla ayar imkani sunuyor.
Yavas yavas agirligi artirarak, Freeride serisine geliyoruz.
Argyle Serisi: Bu seri her ne kadar Freeride icerisinde olsa da, aslinda bir 4X amortisörü. Modelde 3 farkli alt model var, her modeli 80-100 mm secenekli ve 20 mm sokma milli. Argyle 302 yayli calisan ve rebound sistemine sahip bir masa. Sadece 20 mm sokma mil uyumlu geliyor ve üst borulari 32 mm. Ancak bu masa 210 mm'ye kadar disk fren capi destekliyor. Argyle 318 ise Motion Control sistemi ile 302'den ayriliyor, ancak Flood Gate bulunmuyor. Flood Gate ayarini da isteyenler ise 409 modelini almak durumunda, ayrica 409 Solo Air sistemi ile agirliktan da avantaj sagliyor.
Domain Serisi: Bu seri, saniyorum Rock Shox'in tek tacli 180 mm'lik ilk amortisörü. 35 mm'lik dis borulari standart. 115-160 mm U-Turn (yayli) veya 160 ve 180 mm sabit (yayli) olarak satin alinabiliyor. Domain 302'de sadece Rebound ayari varken 318'de ek olarak Motion Control IS sistemi mevcut, bu da Low Speed Comp. ayarini mümkün kiliyor.
Totem Serisi: Totem, tabiri caizse serinin agir abisi. 40 mm.lik ic borulari ve 180 mm sabit yaylanma mesafesi ile bu segmentin ciddi masalarindan birisi. IS modeli, rebound ve Motion Control IS ayarlari ile yayli olarak geliyor. 20 mm sokma mil zaten her modelde standart ve disk baglantisinin konumu nedeniyle Totem'lerde minimum 203 mm (max. 210) disk fren kullaniliyor. Coil modelinde ise Motion Control, Flood Gate, High ve Low Speed Comp. ayarlari ile ileri derecede ayar imkani sagliyor. Solo Air modeli ise 200 gr agirlik avantaji sagliyor. Ayrica bu masalarin 1,5" saft borusu ile de alinabildigini hatirlatalim.
Downhill serisine geldigimizde ise tek bir model, yalniz savasci Boxxer karsimizda.
Boxxer Serisi: Bu seri kendi icerisinde 3 model. Race, yayli, 2862 gr agirlikta ve rebound ile Low Speed Comp. ayari sunuyor. 20 mm sokma mil zaten bir Boxxer standardi. Ayrica Boxxer'a özel disk baglantisi da bu serinin ortak noktasi. Ic borular da bu seride 35 mm. Team modeli ise 2980 gr ve Mission Control ile Rock Shox'in özel gelistirdigi baslangic ve son rebound tepkileri sunuyor (DropStop). Ayrica High ve Low Speed Comp. ayarlari da mevcut. World cup modeli ise 2694 gr'lik agirligi ile bu sinifin en hafiflerinden ve bunu da havali SoloAir sistemine borclu. Tabi ki havali sistemi, yay gibi bir degisiklik gerektirmeden sürücüye uygun ayar yapilmasini da sagliyor.
DT Swiss ((link))
DT Swiss ise jant telleri ile cok yakindan tanidigimiz, ancak son yillarda jant seti, jant göbegi ve amortisörleri ile de ataga gecen ve girdigi her konuda zirveye oynayan bir marka.
DT, amortisörlerindeki model yelpazesini tipki Fox gibi daha dar bir cercevede sunuyor. Alt ve orta model amortisör görmek yine burada imkansiz. Bir defa tüm masalarin alt bacaklari karbon! Daha ne denir ki?
XRC: Piyasadaki en hafif amortisörlerden birisi XRC, agirligi 80mm ve 100 mm modelinde 1380 gr olarak verilmis. Üst borulari 28,6 mm. Masa havali sistemler calisiyor, rebound sistemi ve lock out mevcut. Rock Shox'da Flood Gate, Fox'da ise Lockout Force Adjust olarak anilan, lock out'un sertligini belirleyen ayar bu masada iceriden müdahale ile yapilabiliyormus. Ayrica 185 mm'nin üzerinde disk fren önerilmiyor.
XMC: XMC serisi, daha cok All Mountain - Trail tarzi binise hitap eden bir seri, 32 mm ic bacak capina sahip. Rebound ayari ve DT'nin "Lounch Control" olarak adlandirdigi bir sistem bu seride standart. Lounch Control sistemi örnegin bir tirmanis esnasinda masayi asagi bastirarak düsük bir seviyede kilitlemeye ve o seviyede birakmaya olanak sagliyor. Bu da alcalan ön tarafla beraber daha kolay bir tirmanma pozisyonu anlamina geliyor. Bu seride yine 3 farkli secenek var. Ilki 100 mm sabit, yayli-havali QR uyumlu, 1510 gr. Ikinci secenek 130 mm sabit, 1600 gr ve son secenek de yine 130 mm ancak 15 mm sokma mil uyumlu olan modeli, agirligi 1750 gr. Son olarak, 210 mm'ye kadar disk takilabiliyor.
EXC: Bu seri, neredeyse XMC ile ayni, fakat calisma mesafesi 150 mm ve kilitleme mekanizmasinin ince ayari disaridan yapilabiliyor. Yine Lounch Control, rebound gibi sistemler bu masada da mevcut. Satin almak icin 150 mm calisma mesafeli, standart QR'li 1650 gr'lik bir versiyonu ile, aynisinin 15 mm sokma milli, 1750 gr'lik bir versiyonu mevcut.
SR Suntour ((link))
SR Suntour Tayvan'da bulunan ve bir cok firmaya fason olarak üretim yapan, bunun yaninda da özellikle son 2 yilda cikardigi yeni ve teknolojik modellerle de göz dolduran bir firma. Acikcasi model cesitliligi cok ve gider firmalar gibi sinirlari cok kesin cizilmemis. Bu nedenle kimi zaman karisikliga neden oluyor. Simdi onu da biraz acikliga kavusturmaya calisalim.
XCT V2 Serisi: Bu seride 3 ayri model bulunuyor. 100 mm lockoutlu (XCT V2 MLO), 80 mm lockoutlu (XCT V2 MLO) ve 100 mm (XCT V2) lockoutsuz. Her üc model de yayli sistem ile calisiyor, lockouta sahip olmayanlarin her iki bacaginda da yay bulunuyor. V fren ve 185 mm'ye kadar disk fren uyumlu olarak üretilmisler. Ayrica sertlik ayarli olduklarini da hatirlatalim.
XCM V2 Serisi: XCM 30 mm ic borulara sahip ve 2 farkli model olarak üretilmis. Aralarindaki fark yine lockout olup olmamasi (lockoutlu model XCM V2 HLO), fakat XCT'den farkli olarak bu modelde lock out sistemi hidrolik sisteme sahip. Masalar yine yaylanmalarini yay ile sagliyorlar, sertlik ayari mevcut. Masalar 80, 100 veya 120 mm olarak satin alinabildigi gibi, sadece disk versiyonu da mevcut. Disk fren sinirinin 185 mm oldugunu da belirtelim.
XCR Serisi: XCR de 30 mm ic borulara sahip bir model, lock outlu, lock outsuz ve gidondan lockoutlu olmak üzere 3 ayri modelle satin alinabiliyor. Yayla calisiyor ve kilitleme sistemi hidrolik. Ayrica alt bacaklar bu seride magnezyumdan imal edilmis. 80, 100 ve 120 mm olarak satin alinabiliyor, ayrica "Post mount" disk baglantisi 180 mm disk alacak sekilde tasarlanmis, maksimum disk boyutu da 185 mm verilmis. V fren uyumlu veya sadece disk versiyonlari da var.
Raidon Serisi: Bu seriye cikinca, islerin biraz daha ciddilestigini görebiliyoruz. Burada yine 3 ayri model var; Raidon-RL air adindan anlasilacagi üzere hava ile calisiyor ve gidondan kumandali hidrolik lock outa sahip. Radion-LO air ise ayni modelin gidon kumandasi olmayan versiyonu. Raidon-RLD ise yay ile calisan ve gidondan kilitlemeli ve rebound ayarli olan model. Yine Raidon-LOD RLD'nin gidondan kilitlemesi olmayani. Bu arada tüm modellerin alt bacaklarinin magnezyum oldugunu, maksimum 185 mm'ye kadar disk destekli oldugunu, ic borularinin 30 mm capli oldugunu hatirlatalim. Bir de, üretici web sayfasinda LOD ve RLD modelleri icin yayli denmesine ragmen "Hava basinci ayarli" ibaresi düsülmesi biraz kafa karistirici. Burasi ne yazik ki bir soru isareti olarak kaliyor.
Duro Serisi: Duro, SR'in ekstrem serideki ilk amortisörü. FR20, DJ E ve DJ D modelleri ile satin alinabiliyor. FR20, 20 mm sokma milli, yay ile calisan ve hidrolik tepme kontrol (rebound) sistemine sahip 150 mm veya 160 mm satin alinabilen bir masa. Duro DJ E ise standart QR mille kullanilan, 80, 100 ve 130 mm secenekleri bulunan, yayli ve hidrolik rebound ayarli bir amortisör. Duro DJ D'nin E'den farki ise CroMoly yerine STKM adi verilen baska bir alasimdan olan saft borusu. Tüm masalarin 203 mm'ye kadar disk uyumlu oldugunu ve magnezyum alt bacaklara sahip oldugunu, Freeride, Dirt jump, All Mountain, Enduro tarzlarina hitap ettigini de son olarak ekleyelim.
Epicon Serisi: Bu seridekki 6 model de havali calisiyor. TAD versiyonu, ayni zamanda 100-140 mm arasi calisma mesafesi ayarli ve bu ayar gidondan kontrol edilebiliyor. Rebound ayari da yine TAD versiyonunda mevcut, istenildiginde de 15 mm sokma milli olarak alinabiliyor. Epicon RLD ise gidondan kilitli olan versiyon, kilit sistemi hidrolik, 100 veya 120 mm sabit olarak üretilmis. RLD'de rebound ayari da bulunuyor, istenildiginda da 15 mm sokma mil uyumlusu da mevcut. Ayni modelin RL versiyonu ise, rebound ayarisizi. Epicon LOD'nin RLD'den tek farki hidrolik yerine mekanik kilit sistemine sahip olmasi.
Axon Serisi: Son zamanlarda Sr Suntour'un yaptigi en büyük atak herhalde Axon serisidir. Öncelikle tüm serinin agirligi 1600 gr olarak verilmis ki oldukca basarili bir rakam. Axon ELD versiyonu elektronik gidondan kilitli lock out sistemi ve rebound ayari ile geliyor. Istenildiginda 15 mm sokma milli versiyonu da mevcut. RLD versiyonu da ayni sekilde 15 mm sokma milli olarak alinabiliyor. Bu versiyon hidrolik kilitleme mekanizmasi ve rebounda sahip. Axon RL ise RLD'nin reboundsuz olan versiyonu olarak düsünülmüs. Ayrica serinin tamaminin 100 mm tepmeli oldugunu söyleyelim.
Incelememiz biraz uzun olduysa da, yeni baslayan arkadaslar icin yararli olacagini düsünüyorum. Eksiklerim, yanlislarim elbet olabilir. Bu tip konularda lütfen özel mesaj ile bana ulasin, düzeltelim/degistirelim/tartisalim
Sürc-i lisan ettiysek affola.
Herkese iyi forumlar.
