Orijinal yazının metodolojisini inceleyecektim ama zaten gerekenler söylenmiş.
@Murat B. yazının püf noktasına dikkat çekmiş,
@Murat.Bagci daha da açıklamış,
@mhtozel örneklerle açıklamış, ve
@Caner Geyik tekrar açıklamış. Şimdi bunların üzerine yazıyı tekrar irdelemek lüzumsuz artık.
Lakin hala görüyorum ki çoğunluk bu yazıyı sigara veya sporla ilgili bir yazı olarak algılıyor. Yazının başlığını şöyle değiştirin kendi kafanızda: "Yarım gerçeklerle nasıl bilimsel sahtekarlık yapılabilire bir örnek makale". Yazı bu zira. Bir örnek. Burada sigara da, spor da, bu örnekte birer konu mankeni. Tekrar edeyim, makalenin sigara veya sporla alakası yok. Bilimsel metodoloji kullanımı hakkında bir deneme veya eğitim yazısı bu.
Mesela makine mühendisliğiyle alakalı bir akademik sitede şöyle bir makale görseniz:
Makale jant tellerinin aerodinamik etkilerini bilimsel olarak ortaya koysa. Artı, jant ağırlığının rotasyonel momentuma ve genel olarak bisikletin performansına olumsuz etkilerini de bilimsel olarak ortaya koysa. Fakat madalyonun sadece bir yüzünü ortaya koysa, tork iletimi ve ağırlık taşıma gibi bazı önemsiz(!) detayları saklasa. Ve netice olarak şunu çıkarsa: "En iyi jant, tek (1 adet) telli janttır."
Makalede öne sürülen gerçekler %100 bilimsel olarak ispatlanmış ve inkar edilemez şeyler. Lakin yine de vardığı netice yanlış, çünkü madalyonun sadece bir yüzünü inceliyor, diğer yüzlerini gözardı ediyor.
Ve makalenin önsözünde de açık açık: "Doğru bilgilerden yanlış metodolojiyle çıkarım yaparsanız, yanlış neticeye varırsınız. İşte bu yazı da buna bir örnektir" diye uyarsa... Siz hala yazının ana mesajını bir yana koyup, tek telli jant iyi midir, kötü müdür, bunu mu tartışırsınız?
Tekrar edeyim. Bu makalenin ne sigarayla, ne de sporla ilgisi var. Metodoloji üzerine bir eğitim yazısı bu.
Tabii ncbi bir eğitim sitesi değil. Neden orada bu tür bir yazıya yer verildi anlamak güç. Sitenin müdavimleri tıp dünyasından ve akademik çevrelerden insanlar olduğundan, bu yazıyı görür görmez doğru mesajı alacaklardır. Lakin genel internet aramalarında da bu site sık sık genel halk kitlesinin karşısına çıkar. Her ne kadar makalenin başında imalı bir uyarı yapılmış olsa da, bunu çok kişi atlayabilir ve yazıyı gerçekten sigarayla ilgili bir yazı gibi algılayabilir. Yani geniş halk kitlelerine yanlış mesaj verebilir bu yazı. Ncbi sitesine bu şekilde şikayet edilse, veya reddit gibi ortamlarda gündeme getirilse, tepkiler oluşur ve bu yazıyı ncbi'dan kaldırırlar diye düşünüyorum.