peki cocuklarinizi da vegan yapabilecekmisiniz ?
oncelikle vegan oldugunuzde nelerden mahrum kaldiginizi kisaca ozetle belirtelim.
B12 .. B12 iceren herhangi bir bitki yoktur ya da henuz bulunmamistir diyelim. Hayvanlarin bagirsaklarinda uretlir ve bitkilerde depo edilmez. (link) buradan bilimsel makaleyi okuyabilirsiniz eger cocugunuzda b12 eksikligi ile ilgili. b12 eksikligi ile ilgili verilern cogunluguda vegan olan annelerin logusa donemlerinden toplanmis. (Plant foods are not a high-quality source of vitamin B12. Thus, it is not surprising that studies have shown low serum concentrations of vitamin B12 in children on vegan and macrobiotic diets without supplementation (4). Vitamin B12 deficiency is not a benign condition; it may lead to megaloblastic anemia and neurological disorders. Mild vitamin B12 deficiency in infancy, with or without hematological signs of deficiency, may be associated with impaired cognitive performance in adolescence, specifically, fluid intelligence (which involves reasoning, the capacity to solve complex problems, abstract thinking ability and the ability to learn), spatial ability and short-term memory (17). Moreover, lack of cobalamin may lead to long-term neurological disorders in infants and toddlers fed vegetarian diets (18). In addition, recent data indicate that the adverse effects of cobalamin deficiency in the macrobiotic community may not be restricted to just early childhood, but may also cause symptoms related to impaired cobalamin status later in life. Even a change to a lacto-ovo-vegetarian or omnivorous diet at six years of age is not sufficient to restore normal cobalamin status in previously strict macrobiotic adolescents (19).)
en kaliteli b12 kaynagi da acik alanda ki cimlerden beslenmis buyuk bas hayvanlardan, deniz canlilari, karaciger ve yumurtadan ve gunluk ciftlik urunlerinden elde edilir.
A vitamini .. A vitaminin havuc gibi turuncu besinler ile yeterince alabiliecginizi dusunebilirsiniz fakat bu besinler A vitamini icin kimyasal mekanizmasinda indikator olarak rol alan beta karotene bulundurur sadece. Gercek A vitamini aslinda retinol kimyasalidir ve beta karotene ile yalnizca cok dusuk bir miktar beta karoteni retinole donusturebilirsiniz. cocuklarda ise bu mekanizma neredeyse imkansizdir. ve A vitamini eksikligini olusur ki bu da gorme kusurlarina enfeksyion kapmaya ve ayrica b12 vitamini eksikligi ile beraber oldugunda ise olume kadar goturebilir.
en kaliteli gercek A vitamini alabileceginiz besin balik karaciger yagidir. fermented cod liver oil diye gecer. , ve yine acik alanda otlamis buyuk bas hayvanlarin etleri ve yagli baliklarda gunluk ciftlik urunlerinde bulunur yani gunluk sut peynir vs gibi..
Demir demirin iki kimyasal formu var heme ve non-heme seklinde. heme formu kolayca vucuda emilir ve buyukbas hayvanlardan alinabilir ancak. demir eksikliginde ise istah azligi ki bebek ve cocuklarda oldukca tehlikelidir. solmus ve benzi atmis seklinde ki bir yuz tirnaklarda kirilma , zayiflik, yorgunluk gibi hastaliklara neden olur.
D vitamini ozellikle hamilelik doneminde ve gelisme cagindaki cocuklarda oldukca onemlidir. dis ve kemik gelisiminden sinirsel hastaliklara kadar kemiklerin gelismini tamamlayamadan yumusak olarak kalmasi olan ricket hastaligi depresyon diabet hatta kansere kadar giden hastaliklara neden olabilir d vitamin eksikligi. peki en kaliteli d vitamini nerden elde temin edebilirsiniz yine balik karaciger yagi yagli baliklardan karacier ve yumuratnin beyazinnda. (link) 12 yasindaki bir cocugun vegan olarak zorla beslenmesi durumunda hastaneye kaldirilmasi ile ilgili bir haber.
EPA ve DHA bu iki omega 3 yag asitlerini de ozellikle ilk 6 aylik bebeklerde oldukca onemli beyin gelisimi sinir sistemini ve hafiza gelisimi icin. vejeteryanlar flax ve chia denilen bazi bitkilerden bu tur yag asitlerinin alabilecegini dusunurler fakat bilmedikleri sey o bitkilerde ALA alfa linoleic acid vardir ve bebekler ve APA yi EPA ve DHA formuna donusturemezler. EPA ve DHA nin sentezi poliplakton ve hayvanlarda olur bitkilerde olmaz . ve ceviz kuruyemis gibi bitkisel urunlerde ise ve yaglarinda bulunmaz ki sut ve ciftlik urunlerde dahi oldukca dusuk miktardadirlar. en kalitesini ise ancak balik ve deniz urunlerinde ve az miktarda ise yumurtadan elde edilir . ayrica EPA ve DHA eksikliginde depresyon sinirsel durumlar, kalp damar hastaliklari otizm otoimmun hastaliklar ve kanser olusabilir.
Yag ozellikle bebeklerin yaga ihtiyaci vardir. vucuddaki hucre ceperlerinin doymus yaglardan olusur ve beyinde de 60%dan fazla yag bulunur eger bebekkten yeterince yag alinmazsa vucda, buyumesini etkileyip hastalnmaaya neden olacaktir. cunku yagda cozunen vitaminler olan A D E K yi yeterince temin edememis olacaklar. en kaliteli saglikli yaglar ise hayvansal yaglar ve yumurta balik yagi, balik karaciger yagi hindistan cevizi avokado ve zeytinyagidir.
simdide biraz bilimsel gerceklerin disinda diger acidan da yaklasalim. daha gecen aksam vegan hintli bir kac arkadasla konusutumuzda neden vegan oldun ya da ne icin bu tur gidalari yemiyorsun diye sordugumuzda soyledikleri sey hep ayni o gidalarin icerisinde birer tanri olduguna inandiklarinda yemedigini soylemislerdi. . yani bilirsiniz inek en cok tapilan hayvanlardan orada. cok tanrili dinleri oldugu icin neredeyse butun hayvanlara tapiyorlar . o yuzden de onlardan elde edilen giysileri de giymiyorlar yani sonucta kutsallari oldugu icin ve onlara gore o besinler yenmemesi gerekiyor.
islam inanci gore ise varlıklar insanlara hizmet ederek ibadet ederler. Rabbimiz kâinattaki bütün canlıları birbirine yardım halinde yaratmıştır. Kainata baktığımızda bunu ekolojik denge olarak apaçık görüyoruz. Mesela bitkiler, insanların ve hayvanların kendilerini yiyip beslenmelerini ister, bu yolla yardımlaşırlar. Hayvanlar da insanların kendilerinin etlerini yemelerini, sütlerinden, yumurtalarından ve yünlerinden yararlanmalarını çok isterler ve bu şekilde kâinattaki yardımlaşmaya dâhil olurlar. İşte tüm varlıklar netice itibariyle insanoğluna hizmet ederler. Bu yolla Rablerine karşı vazifelerini yerine getirmiş ve ibadetlerini sunmuş olurlar. Kuran-i Kerim'de En'am suresi 142. ayette Cenabi Hakk soyle buyuruyor: Sağmal hayvanlardan yük taşıyanı ve (kesilmek için) yere yatırılanı da (sizin için yaratan O’dur). Allah’ın sizi rızıklandırdığı şeylerden yiyin ve şeytanın adımlarına uymayın! Çünki o, size apaçık bir düşmandır.
Afiyet olsun.
Saglikli gunler
