Bisikletinizi ulaşım aracı olarak kullanıyorsanız, özellikle kış başlarken veya kış aylarında her an yağmur ile karşılaşma olasılığına hazırlıklı olmalısınız. Ülkemiz şartlarında (bisiklet yollarının yeterli olmaması, yağmur sularının caddelerde birikmesi -ki bu içinden geçeceğiniz su birikintileri demek- ve en önemlisi aynı yolu paylaştığımız motorlu taşıtlar ve ülkemiz şöförleri) göz önüne alındığında, bisikletimizi çok sevmemize rağmen sahibi olmayan bisikletin bir anlam taşımayacağı aşikardır. Burada öncelikli olan sizin güvenliğinizdir. Kış başlarken yağmurlu havalarda sürüş için güvenlik önlemleri ve dikkat etmemiz gerekenler olarak bir kaynak hazırlamaya karar verdim. Spor veya ulaşım amaçlı, ne olursa olsun güvenliğinizi eksiksiz sağlayarak yola çıkmanızı, hava ve ülke şartları doğrultusunda gerekirse ekstra güvenlik önlemlerini de eksiksiz olarak, hatta fazlasıyla sağlayıp önceliği güvenliğinize vermeniz gerekmektedir.
Flaşör Çeşitleri
Flaşörler, yağmurda ve gece sürüşlerinde hem fark edilmenizi hem de yolu görmenizi sağlayan bisiklet lambalarıdır. Birçok modelini bulabilirsiniz. Gidon üzerine sabitlenen, kask üzerine sabitlenen ya da sele altı park lambaları gibi... Piyasada sıklıkla bulabileceğiniz model olan küçük, yuvarlak, pille çalışan lambalar, sokak lambaları desteği ile rahatlıkla yolunuzu bulmanıza ve karanlıkta varlığınıza dikkat çekmenize yardım eder. Fakat çok karanlık bölgelerde size yetersiz gelebilir. Bunun için dinamolu jeneratör sistemli aydınlatma düzeneği gereklidir. Dinamolu, siz gittikçe yanan, siz durunca sönen lamla sistemleri uzun yol sürüşlerinde pil arama sorununu yaşatmadığı gibi güçlü ışığıyla daha iyi fark edilir. Handikapı ise jeneratörün gücünü tekerleklerin dönüşünden almasıdır. Yani lastiğe - janta sürten bu sistem sizi yavaşlatır ve aşınmalara neden olabilir. Bu sebeple jeneratörlü lambalar pek tercih edilmemektedir. Diğer bir flaşör çeşidi ise kalem pille çalışan modellerdir. Bunlarda şarj edilebilir piller kullanılabilir. Işık gücü, küçük yuvarlak pilli lambadan ve jeneratörlü sistemden daha fazladır. Uzun yola çıkarken yanınıza yedek pil aldığınızda aydınlatma ve güvenlik özelliği bakımından en çok tercih edilen/edilecek flaşör sistemidir.
Yandan veya sokak aralarından çıkabilecek motorlu taşıt sürücülerinin sizi fark edebilmesi için ön veya arka flaşörünüzü flaşlı pozisyona getirebilirsiniz. Giyim ve güvenlik bölümünde değineceğimiz reflektörlü giyimin tercih edilmesi de yağmurlu havalarda zor görüş sağlanabilen yollarda size güvenliğinizi sağlayacaktır. Unutmayın, görünebilir olmak, fark edilmek önemlidir.
Giyim ve Güvenlik
Kışa hazırlık yaparken kıyafet seçimlerimiz için dikkat edilmesi gereken noktaları da belirtelim. Kışın bisiklet için seçeceğiniz kıyafetlerin yazın olduğu gibi bisiklet forma imajında olması gerekmiyor. Kışın seçimlerimizin, ıslanmayacak, vücuda nefes aldıracak kumaşlardan imal edilmiş, rüzgar geçirmeyen Gore-Tex gibi kumaşlardan yapılmış olması önemlidir. Her Gore-Tex kumaş vücuda nefes aldıran özelliğe sahip değildir. Satın alırken özellikle sorunuz. Vücudun nefes alması şu açıdan önemlidir ki, bisiklet üzerinde terleyeceksiniz, terinizin kumaş ile emilmesi, üzerinizde kurumaması önemlidir. Öte yandan terli vücudun rüzgar almaması da gereklidir. Rüzgar geçirmeyen ve yağmurda su geçirmeyen bir kumaş tercih edilmelidir. Bu tür bir kıyafet bulamazsanız her an yağmur ihtimalini dikkate alarak yanınızda hafif yağmurluk taşıyabilirsiniz. Taytların yağmurda suyu ve rüzgarı geçirmesi de kış bisikletçiliğinde önemli handikaplardandır. Üst forma için bahsettiğim kumaş özelliğinde bir alt bulmaya çalışmalısınız. Bu tür bir alt bulamaz iseniz, içinize teri emecek bir alt üzerine yağmurluk pantolon edinmeniz de alternatif olarak düşünülebilir. Eğer bulabilirseniz vücuda nefes aldıran yağmurlukları tavsiye edeceğim, fakat bu tip bir yağmurluğu bulmanız Gore-Tex kumaştan giyim bulmanızdan daha zordur.
Yandaki resimde karanlıkta reflektörlü yelek kullanımının ne kadar gerekli ve güvenli olduğunu görebilirsiniz. Trafikte görülebilirliği arttırma adına, ışık vurduğunda sizin görülebilirliğinizi sağlayacak reflektörlü yelek veya reflektörlü ürünlerin kullanımı, sağlık ve güvenliğiniz açısından çok faydalı ve önemlidir. Yağmurlu günlerde motorlu taşıtların trafikte zorlu ve tehlikeli akışını hesaba katmanız ve kendinizi maksimum koruma altına almanız gerekmektedir.
Ayakkabı için ise ya kış için satışa çıkan kışlık kilitli bileklikli ayakkabı ya da su geçirmeyen ayakkabı kılıfı kullanabilirsiniz.
Yağmurda görüş zorluğu, bisiklet sürücüsü için de bir sorundur. Yağmurda giderken gözlerinizi açmak bile zaman zaman bir sorun olabilir. Gözlüğünüz varsa da oluşan damlalardan ya da gözlüğün iç yüzeyinde oluşan buhardan önünüzü görmeniz oldukça zorlaşabilir. (Buharı engellemek için pratik bir öneri : gözlük camının iç kısmına az bir miktar jel tipi diş macunu sürün ve yayın. Sonra fazla ovalamadan, üzerinde macun kalmayacak şekilde durulayın. Artık buğu oluşmayacaktır.)
Normal koşullarda vücut ısısının % 20'si baş bölgesinden kaybedilir. Sıcak havalarda havalandırma amacıyla kasklarda bulunan deliklerden, kışın soğuk ve yağmur girer. Başımızı soğuktan korumak için kaskın altına ince bir yün, bone veya polar bere giyilebilir. Bunun için gerekiyorsa kasktaki ayarlama pedlerini çıkarmak ya da ince olanları takmak yerinde olur. Kaskın üzerine geçirilen su geçirmez kılıflar da tercih edilebilir.
Yüzümüz de rüzgarı direkt alan ve en korumasız bölgemizdir. Rüzgar ve soğuktan korunmak için kayakçıların kullandığı neopren malzemeden yüz maskesi kullanılabilir. Kulaklarınızı örten tarzda bereniz yok ise alın bandını kullanabilirsiniz. Soğuklarda kulağı koruyucu ürün kullanmanın kulak sağlığına yararı vardır.
Yolda Güvenlik
Ülkemizde bazı illerde bisiklet yolu olmayışı, bazı illerde ise kısa ve belki de sizin güzergahınızda olmayan bisiklet yolları haricinde bir güzergahta gidiyor ve motorlu taşıtlar ile aynı yolda ilerlemeniz durumunda, görülebilirliğinizin ne denli önemli olduğunu anlatmıştık. Yolda ilerlerken trafik kanunlarımız gereği sağ şeridi kullandığımız için gizli bir düşmanımız daha var. Bu düşman öyle bir şeydir ki, yağmur yağdığında biriken sulardan görülemez ve hatta ülkemiz insanı bazen onları açık bırakır ki sular daha çabuk gitsin. Evet, söz konusu düşmanlar yolun sağ şeridi hizasında bulunan su tahliye ızgaralarıdır. Yağmurlu günlerde su yolun sağında, yani bizim kullandığımız hizada birikir. Kapağı açık olan ızgaraları fark etmemiz çoğu zaman mümkün değildir. Bunu düşünürek yoğun trafik ve yoğun su göletleri gördüğünüzde, gidebiliyorsanız kaldırımdan gidiniz. Yol bisikletleri (ki yağmurda fren problemi fazla olduğundan yol bisikleti yağmurda pek tercih edilmez) ince lastikleri ile su altında kalan ve görülemeyen ızgaraların içine girebilir ve sonuçta bisiklet sürücüsü düşebilir. Kendinize uygun yolu ve ızgaraları görebileceğiniz bir güzergah seçiniz.
Hızlı dönüşlerde ve her koşulda, bisikleti fazla yatırmamak, kayarak düşme riskini azaltır. Dönülen tarafın aksi yönündeki pedalı en aşağı konuma getirip vücudun tüm ağırlığını bu pedala vermek ve bisiklet yerine vücudu dönülen yöne doğru eğmek görece hızlı ve güvenli bir dönüş sağlar. Yağmurlu havalarda bisikletin düz yolda oturularak kullanılacak şekilde tasarlanmış ağırlık sistemini değiştirmeden kullanmaya çalışınız. Ayakta sürüş, ağırlık ve denge değişikliği yapıp arka lastiğe binen ağırlığın ön lastiğe yüklenmesini sağlar. Arka lastikte yeterli ağırlık olmadığında kayma problemi artar. Ayakta veya ağırlık dengesini değiştiren sürüş tekniklerini kullanmayınız.
Kış İçin Bisikletinizin Ayarları
Yağmurlu havalarda bisikleti normal zamandan daha yavaş kullanınız. Ve normal zamandan daha önce fren yapmanız gerekmektedir. V frenler yağmurda pek etkili olmamaktadır. Yine de ağırlık ya da yol bisikletlerinde disk frenin tercih edilmemesi gibi sebeplerden V fren için yağmurlu havalarda sürüşün pek de güvenilir olmadığını belirtmeliyim. Yine de aniden yağmura yakalanma durumu dikkate alınmalı ve fren pabuçları yenilenmeli ve kışa hazırlanmalıdır. Vfrende, frenleme için özel, 3 mevsim su ve çamur performansı yüksek olan fren pabuçları kullanılırsa frenleme etkinliği disk fren kadar olmasa da daha kolay ve güvenli olacaktır.
Islak havalarda V frenlerin etkisi azalır. Böylece durma mesafesi artar. Bunun nedeni ıslak jant üzerinde fren pabucunun daha uzun süre kaymasıdır. Bu süre alüminyum jantlarda çok daha kısadır. Bu tip jantlarda fren sıkıldığı andan itibaren fren yüzeyinin kurumasına kadar bisiklet 5-10 metre yol alır ve ancak bu andan sonra normal işlevini yerine getirir. Fakat krom, demir veya boyalı demir jantlarda bu mesafe 25-30 metreyi bulabilir. Bu tip jantlarla ıslak yollarda trafiğe çıkmak pek güvenli değildir. Ya da çok süratli gitmeden, arada bir frenleri hafifçe sıkarak yol alınabilir, böylece jantları kurutmuş olursunuz.
Disk frende ise tamamen organik, yani resin disk fren balatası yerine içeriğinde metal+resin karışımlı bir balata kullanımı çok daha etkili bir frenlemeye sağlar. Bunun yanında tamamen metal balata kullanımı çamur ve yağmurda mükemmel bir frenleme sağlarken, rotorların ömrünü de hızlı bir şekilde azaltmaktadır.
Yağmurlu havalarda yavaş sürüşün yanı sıra erken frenajın önemini de unutmamak gerekir. Lastikler kış için gözden geçirilmelidir. İri dişli lastikler de kabak lastikler gibi kaygandır. Kış için ıslak havalarda ve şehir içi sürüşlerde ideal olan sık dişli, diş derinliği azlastikler daha iyi sonuç verir. Çamurlu koşullarda ise seyrek fakat yüksek dişli lastikler tercih edilmelidir. Kar için ise olabildiğince kalın lastik seçilmelidir. Kalın lastiklerin yumuşak karda kara batma oranı lastik kalınlaştıkça azalır. Islak zeminlerde olabildiğince bisikleti dik tutmak ve ön freni kullanmamak gerekir. Kauçuk oranı yüksek, özellikle yağmur lastiği yada 4 mevsim olarak belirtilen lastikler kullanılmaldır .NYLON yazanların aşırı derecede kayacağını unutmayınız.
Kış aylarında yazınki gibi genleşme olmayacağı için lastiğin asfalt/zemin ile geniş alan teması olması sağlanmalıdır. Bunun için kışın lastik havalarının çok şişik olmaması, zemine temasın fazla olmasını sağlaması açısından önemlidir. Kabaklaşmış lastikler değiştirilmelidir.
Kışın hava şartları sebebi ile bisikletinizin frenlerini daha sık kontrol etmelisiniz (daha çabuk aşınır). Daha sık temizlemeli ve yağlamalısınız. Suya çok maruz kalan bisikletinizin kadrosunu da WD40 ile koruma altına alabilirsiniz. Kış şartlarındaki geziniz sonrası bisikletinizi temizleyip ıslak bırakmamanız paslanmasını önleyecektir. Zincir bakımının yapılıp kadronun kuru bırakılması önemlidir.
Yağmurda sürüş esnasında motorlu taşıtların su sıçratmalarının yanı sıra siz sürdükçe ön tekerlekten istikrarlı bir şekilde ayak bileklerinize, arka tekerleğinizden de sırt kısmınıza doğru su sıçrayacaktır. Çocuk bisikletlerinde ve şehir bisikletlerinde çamurluk varken spor amaçlı kullandığımız bisikletlerde çamurluğun olmaması kışın özellikle büyük handikap olabilmektedir. Edinilebilecek hafif plastik çamurluklarla kış bisikletçiliği daha kolay ve çamursuz olabilir.
Yağmurda bisikletinizi park ederseniz seleyi kuru tutmak için sele koruyucu veya duş bonesi kullanabilirsiniz.
Kazasız sürüşler dileriz.
alıntı (cylingtr) faydalı olduğu için paylaşmak istedim