suat akman
Forum Bağımlısı
- Kayıt
- 30 Mayıs 2013
- Mesaj
- 2.401
- Tepki
- 4.748
- Yaş
- 51
- Şehir
- Muğla - Bodrum
- Başlangıç
- 1985—86
- Bisiklet
- Mosso
- Bisiklet türü
- Dağ bisikleti
HD (hidrolik disk) fren olayı maalesef çok kişinin başını ağrıtan bir konu. HD fren sessiz, güçlü, az bakım gerektiren, hemen her yol ve hava koşulunda iyi performans sergileyen bir fren türüdür. Ancak problem çıkardığında her yerde herkesin kolayca çözemeyeceği, parçaları diğer frenlere göre zor bulunan ve pahalı olan bir sistemdir. HD frenlerde ilk problem mantığını ve özelliklerini kavrayamadığımız için sorunu anlayamamamız ve çözemememiz.
İkinci problem sorunumuzun kaynağında fikir sahibi olamadığımız için bisiklet servisinin teşhisine ve uygulamalarına mahkum olmamız. Aşağıda ne nedir, neden olur ve ne yapılabilir konusunda açıklamalar getirmeye çalıştım. Umarım yeni başlayan ve mekanik kısmı hakkında bugune dek pek ilgilenmeyenlere yardımı olur. HD Freni incelersek (ki mekanik diskte aynı mantığa yakın, ana fark hidrolik hortumun ve yağın işlevini fren teli üstleniyor):
Çalışma prensibi;
fren kolu çekildiğinde hortumdaki yağa basınç uygular, sıkışan yağ pistonları iter, pistonlar ayni anda ve eşit baskıyla balataları rotora iterek rotoru sıkıştırır. Fren koluna uygulanan baskının şiddeti ile doğru orantılı olarak disk sıkışır ve dönüş hızını kaybeder.
SORUNLAR
1. Sorun Başlığı
Fren kolu boşalıyor; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Frenlerim iyi durumdaydı ancak şimdi tutmuyor. Fren kolu yumuşadı ve sanki boşaldı; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır.
Her iki durumda da sorunun kaynağı ortada. İkinci durum aniden ortaya çıktıysa bisiklet tamir, ayar veya lastik sökmek için ters çevrildiğinde mevcut olan hava fren kolunda yağ deposunda etkisizce dururken, bisiklet ters çevrildiğinde fizik kuralları gereği harekete geçmiş, kalipere ilerlemiş ve pistonları iten kısma yerleşerek “hava” yapmıştır. Bu da piston üzerine ve balataya yeterli basınç iletilemediği için fren boşalması etkisine neden olur.
Çözüm; havanın alınması, gerekiyorsa (ki hava olduğuna göre gerekir) yağ takviyesi yapılması gerekir. Veya komple yağ boşaltılıp sistemde hava kalmayacak şekilde yeniden yağ konulur. Sisteminize uygun yağ kullanıldığına emin olun.
2. Sorun Başlığı
Fren kolunda yumuşama var ve sürtme sesi geliyor; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Bu nedenle pistonlardan birisi frenlemeden sonra yerine geri dönmüyor ve bağlı olduğu balatayı baskıda tutarak sürtme sesine neden oluyordur. Emin olmak için tekerinizi sökün. Teker sökülüyken asla fren sıkılmaz. Balataları çıkarın. Pistonların konumuna bakın. Pistonlardan birisi dışarı doğru duruyorsa sürtmenin kaynağını buldunuz demektir.
Çözüm;
Sert bir malzeme (lastik levyesi olabilir, geniş yüzeyli ve plastik olduğu için zararsızdır) ile pistonu kalipere doğru bastırın yerine oturur. Lastik levyesini pistonlar arasında tutarak frene basın. Piston yerine dönmüyor ve yine sorun çıkarıyorsa, bunun sebebi ilk başta denildiği gibi sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Bu durumda pistonu yerine iterek düzeltiyor ve 1. çözüme dönüyoruz.
NOT:
Tekerlek sökülüyken freni sıkmayın. Yoksa balata ve pistonlar birbirine yapışarak durumu güçleştirir. Teker sökülüyken yanlışlıkla freni sıktınız ve yapıştıysa ince sert bir malzeme (tornavida – bıçak – çakı vb.) zedelemeden balataların arasına sokun ve yavaşça ayırmaya çalışın. En kötü ihtimal, balatalarınızı zedeler ve bozarsınız. Yeni balata alınca düzelir.
3. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun görünmüyor. Kollarda hafif bir yumuşama var ancak fren etkisi düşüyor, fren sırasında ses geliyor; balatalarınız bitiyor, balata ve rotor arasındaki mesafe milimetrikte olsa arttığı için fren kolunun bir parça daha fazla sıkılması gerekiyor. Ayrıca balata metali üzerindeki balata malzemesi tükendiği için artık frenlemede rotorlarınıza sürtüyor ve sese neden oluyor.
Çözüm; Fren balatalarını gözle inceleyerek üzerindeki frenlemeyi sağlayan katmanın durumunu inceleyin. Eğer bitmiş veya bitmek üzereyse yeni balata alın ve değiştirin.
4. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun yok. Ancak fren tutmuyor / fren etkisi zayıflıyor; fren balatalarınıza veya rotorunuza bulaşan bir madde nedeni ile (yağ, kimyasal vb.) balatalarınız rotoru kavrasa bile kaydırıyor, fren etkinizi zayıflatıyor.
Çözüm;
Rotorunuzu iyice yıkayıp temizleyin. Balata temizleyici kullanın veya yakın. Ancak sorun devam ediyorsa rotorunuzu degil balatalarınızı yenileyin. Sonucta rotor metaldir ve iyice yıkanıp temizlenirse sorun kalmaz. Balatanın frenleme yapan kısmı yağı/kimyasalı içine çektiyse, gözenekli yapisi nedeni ile tamamen maddeden arındırılması mümkün olmayabilir ve frene olumsuz etkisi devam eder.
5. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun yok ancak sürekli sürtme sesi geliyor; Bunun farklı nedenleri olabilir. Basitten zora doğru aşağıdaki işlemleri takip edin.
a. tekerlek sökülüp takıldığında yerine tam oturmamışsa, rotor kaliper ve balatalar arasında milimetrikte olsa çarpık hareket ederek sese neden olabilir.
Tekerleği sökün doğru yerleştiğinden emin olun. Ses kesildiyse sorun çözülmüştür.
b. Rotorunuz yamulmuş olabilir. Tekeri yerden keserek çevirin. Rotor dönerken sağ ve sol pistonlara doğru düzenli olarak yaklaşıp uzaklaşıyorsa rotor yamulmuştur. Ya düzeltmeyi / düzelttirmeyi deneyin ya da rotorunuzu değiştirin.
c. Balatalarınızı kontrol edin. Balata üzerine yapışan yabancı bir madde veya balataları tutan düzenekte bir yamulma var mi kontrol edin. Eğer bu iki durumdan birisi varsa ya temizleyin/duzeltmeye çalışın ya da yeni balata alıp değiştirin.
d. Kaliper ortalaması gerekiyor olabilir. Kaliperi maşaya veya kadroya bağlayan iki aylan vidasını bir parça gevşetin. Freni sıkın ve sıkılı tutun. Bu durumda piston ve balatalar sorunsuz ise rotorunuzu doğru şekilde kavrayacak ve kaliperi ideal konumuna oynetecektır. Freni bırakmadan alyanları kademeli ve eşit olarak sıkın. Sıkma işlemi bitince freni bırakın. Ses kesildiyse sorun çözülmüştür.
e. Pistonlar yerinden oynamıştır. 2. sorun başlığındaki çözümü uygulayın. Sorun çözülürse yağ ve hava probleminiz yoktur.
6. Sorun Başlığı
Fren kollarımda ve frenlemede sorun yok ancak frenleme yaparken aşırı ses geliyor; Rotor veya balatalarınıza bir şey bulaşmıştır. Su veya çamur benzeri maddeler buna sebep olabilir. Yıkandıktan ve kuruduktan sonra devam ediyorsa geçmesi gerekir. Eğer yanlış balata kullanıyorsanız (organik yerine metal icerikli vb.) rotorunuzla uyumsuz olduğu için ses yapıyor olabilir. Balatalarınızı değiştirin.
Ayrıca fren boşalması sorunu yaşadıysanız ilk olarak kaliper ve yağ deposunu kontrol edin. Sızma veya akıtma olup olmadığından, yani sistemin yağ kaçırmadığından emin olun. İkinci olarak hidrolik hortumlarınızı kontrol edin ezilme, kırılma, delinme olmadığından, yerinden çıkmadığından emin olun. Sorunsuz ve güvenli frenler ile birlikte, trafikte herkesin birbirine saygılı olduğu, kazasız, belasız, patlaksız, arızasız nice keyifli pedallar.
İkinci problem sorunumuzun kaynağında fikir sahibi olamadığımız için bisiklet servisinin teşhisine ve uygulamalarına mahkum olmamız. Aşağıda ne nedir, neden olur ve ne yapılabilir konusunda açıklamalar getirmeye çalıştım. Umarım yeni başlayan ve mekanik kısmı hakkında bugune dek pek ilgilenmeyenlere yardımı olur. HD Freni incelersek (ki mekanik diskte aynı mantığa yakın, ana fark hidrolik hortumun ve yağın işlevini fren teli üstleniyor):
- Fren kolu ve mineral yağ deposu (gidonda bulunur)
- Hidrolik yağ hortumu (fren kolu ve kaliper arasındaki kablo gorunumlu hortum)
- Kaliper (diskin içinde döndüğü, piston ve balataları içeren, hidrolik hortumun son bulduğu, maşa ve/veya kadroya bağlı olan fren mekanizması)
- Kaliperdeki pistonlar (kaliperin diski kavrayan iki yanına bağlı hareketli ancak kalipere entegre kısımlar)
- Kalipere takılan balatalar (kalipere pim ile bağlanan, pistonların hareketi ile diske yapışarak kavrayan ve serbest bırakan değişebilir parçalar)
- Rotor (disk; tekerlek göbeğine bağlı, kaliperden geçen parlak dairesel metal parça)
Çalışma prensibi;
fren kolu çekildiğinde hortumdaki yağa basınç uygular, sıkışan yağ pistonları iter, pistonlar ayni anda ve eşit baskıyla balataları rotora iterek rotoru sıkıştırır. Fren koluna uygulanan baskının şiddeti ile doğru orantılı olarak disk sıkışır ve dönüş hızını kaybeder.
SORUNLAR
1. Sorun Başlığı
Fren kolu boşalıyor; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Frenlerim iyi durumdaydı ancak şimdi tutmuyor. Fren kolu yumuşadı ve sanki boşaldı; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır.
Her iki durumda da sorunun kaynağı ortada. İkinci durum aniden ortaya çıktıysa bisiklet tamir, ayar veya lastik sökmek için ters çevrildiğinde mevcut olan hava fren kolunda yağ deposunda etkisizce dururken, bisiklet ters çevrildiğinde fizik kuralları gereği harekete geçmiş, kalipere ilerlemiş ve pistonları iten kısma yerleşerek “hava” yapmıştır. Bu da piston üzerine ve balataya yeterli basınç iletilemediği için fren boşalması etkisine neden olur.
Çözüm; havanın alınması, gerekiyorsa (ki hava olduğuna göre gerekir) yağ takviyesi yapılması gerekir. Veya komple yağ boşaltılıp sistemde hava kalmayacak şekilde yeniden yağ konulur. Sisteminize uygun yağ kullanıldığına emin olun.
2. Sorun Başlığı
Fren kolunda yumuşama var ve sürtme sesi geliyor; sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Bu nedenle pistonlardan birisi frenlemeden sonra yerine geri dönmüyor ve bağlı olduğu balatayı baskıda tutarak sürtme sesine neden oluyordur. Emin olmak için tekerinizi sökün. Teker sökülüyken asla fren sıkılmaz. Balataları çıkarın. Pistonların konumuna bakın. Pistonlardan birisi dışarı doğru duruyorsa sürtmenin kaynağını buldunuz demektir.
Çözüm;
Sert bir malzeme (lastik levyesi olabilir, geniş yüzeyli ve plastik olduğu için zararsızdır) ile pistonu kalipere doğru bastırın yerine oturur. Lastik levyesini pistonlar arasında tutarak frene basın. Piston yerine dönmüyor ve yine sorun çıkarıyorsa, bunun sebebi ilk başta denildiği gibi sisteminizde yeterli yağ yoktur veya hava yapmıştır. Bu durumda pistonu yerine iterek düzeltiyor ve 1. çözüme dönüyoruz.
NOT:
Tekerlek sökülüyken freni sıkmayın. Yoksa balata ve pistonlar birbirine yapışarak durumu güçleştirir. Teker sökülüyken yanlışlıkla freni sıktınız ve yapıştıysa ince sert bir malzeme (tornavida – bıçak – çakı vb.) zedelemeden balataların arasına sokun ve yavaşça ayırmaya çalışın. En kötü ihtimal, balatalarınızı zedeler ve bozarsınız. Yeni balata alınca düzelir.
3. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun görünmüyor. Kollarda hafif bir yumuşama var ancak fren etkisi düşüyor, fren sırasında ses geliyor; balatalarınız bitiyor, balata ve rotor arasındaki mesafe milimetrikte olsa arttığı için fren kolunun bir parça daha fazla sıkılması gerekiyor. Ayrıca balata metali üzerindeki balata malzemesi tükendiği için artık frenlemede rotorlarınıza sürtüyor ve sese neden oluyor.
Çözüm; Fren balatalarını gözle inceleyerek üzerindeki frenlemeyi sağlayan katmanın durumunu inceleyin. Eğer bitmiş veya bitmek üzereyse yeni balata alın ve değiştirin.
4. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun yok. Ancak fren tutmuyor / fren etkisi zayıflıyor; fren balatalarınıza veya rotorunuza bulaşan bir madde nedeni ile (yağ, kimyasal vb.) balatalarınız rotoru kavrasa bile kaydırıyor, fren etkinizi zayıflatıyor.
Çözüm;
Rotorunuzu iyice yıkayıp temizleyin. Balata temizleyici kullanın veya yakın. Ancak sorun devam ediyorsa rotorunuzu degil balatalarınızı yenileyin. Sonucta rotor metaldir ve iyice yıkanıp temizlenirse sorun kalmaz. Balatanın frenleme yapan kısmı yağı/kimyasalı içine çektiyse, gözenekli yapisi nedeni ile tamamen maddeden arındırılması mümkün olmayabilir ve frene olumsuz etkisi devam eder.
5. Sorun Başlığı
Fren kollarımda sorun yok ancak sürekli sürtme sesi geliyor; Bunun farklı nedenleri olabilir. Basitten zora doğru aşağıdaki işlemleri takip edin.
a. tekerlek sökülüp takıldığında yerine tam oturmamışsa, rotor kaliper ve balatalar arasında milimetrikte olsa çarpık hareket ederek sese neden olabilir.
Tekerleği sökün doğru yerleştiğinden emin olun. Ses kesildiyse sorun çözülmüştür.
b. Rotorunuz yamulmuş olabilir. Tekeri yerden keserek çevirin. Rotor dönerken sağ ve sol pistonlara doğru düzenli olarak yaklaşıp uzaklaşıyorsa rotor yamulmuştur. Ya düzeltmeyi / düzelttirmeyi deneyin ya da rotorunuzu değiştirin.
c. Balatalarınızı kontrol edin. Balata üzerine yapışan yabancı bir madde veya balataları tutan düzenekte bir yamulma var mi kontrol edin. Eğer bu iki durumdan birisi varsa ya temizleyin/duzeltmeye çalışın ya da yeni balata alıp değiştirin.
d. Kaliper ortalaması gerekiyor olabilir. Kaliperi maşaya veya kadroya bağlayan iki aylan vidasını bir parça gevşetin. Freni sıkın ve sıkılı tutun. Bu durumda piston ve balatalar sorunsuz ise rotorunuzu doğru şekilde kavrayacak ve kaliperi ideal konumuna oynetecektır. Freni bırakmadan alyanları kademeli ve eşit olarak sıkın. Sıkma işlemi bitince freni bırakın. Ses kesildiyse sorun çözülmüştür.
e. Pistonlar yerinden oynamıştır. 2. sorun başlığındaki çözümü uygulayın. Sorun çözülürse yağ ve hava probleminiz yoktur.
6. Sorun Başlığı
Fren kollarımda ve frenlemede sorun yok ancak frenleme yaparken aşırı ses geliyor; Rotor veya balatalarınıza bir şey bulaşmıştır. Su veya çamur benzeri maddeler buna sebep olabilir. Yıkandıktan ve kuruduktan sonra devam ediyorsa geçmesi gerekir. Eğer yanlış balata kullanıyorsanız (organik yerine metal icerikli vb.) rotorunuzla uyumsuz olduğu için ses yapıyor olabilir. Balatalarınızı değiştirin.
Ayrıca fren boşalması sorunu yaşadıysanız ilk olarak kaliper ve yağ deposunu kontrol edin. Sızma veya akıtma olup olmadığından, yani sistemin yağ kaçırmadığından emin olun. İkinci olarak hidrolik hortumlarınızı kontrol edin ezilme, kırılma, delinme olmadığından, yerinden çıkmadığından emin olun. Sorunsuz ve güvenli frenler ile birlikte, trafikte herkesin birbirine saygılı olduğu, kazasız, belasız, patlaksız, arızasız nice keyifli pedallar.
