Birçok gelişmiş ülkede bisiklet kültürü yaygın ve insanlar bisiklet üzerine yetkin olsa da ne yazık ki ülkemizde insanlar genellikle bisiklet hakkında bilgi sahibi değil. Bisiklet çoğumuz için marketlerde satılan ve ilkokul yıllarında karne hediyesi olarak alınan bir ürün olarak anı niteliği taşıyor. Oysa bisiklet ne çocukluk yıllarımızdaki gibi sadece bir eğlence, ne salt ulaşım, ne de sadece bir spor aracı. Bisiklet bir tutku, bisiklet bir direniş, bisiklet pekala bir yaşam tarzı aslında! Uzun yıllardan sonra bazen trafik, bazen şehir hayatının monotonluğu ve bazen de bisiklet süren 'cool' insanlar sayesinde birçok insan bisiklet sürmeye geri dönüyor günümüzde. Fakat bu noktada nasıl bir bisiklet alınması gerektiği ve bisiklet türleri arasında nasıl farklar olduğu kafalarda büyük soru işaretleri yaratabiliyor. Bu bisiklet olarak bu soru işaretlerini gidermek ve bisiklet türlerini tanıtmak için, 5 temel bisiklet türünü özellikleri ve kullanım yerleriyle birlikte kısa da olsa Bilal'e anlatır gibi ele aldık ve başlamadan hatırlatmakta fayda var: Türü ne olursa olsun, bisiklet özgürlüktür!
1. Şehir-Tur Bisikleti / City-Touring Bike
Kullanımı en yaygın bisiklet türüdür. Şehirde asfalt yol koşullarında ve hafif arazi koşullarında rahatlıkla kullanılabilir. Maşa kısmı, yani ön tekerin bağlı olduğu parça kullanacak kişinin tercihine göre düz veya amortisörlü olabilir. Amortisörlü olması yoldaki engebelerin nispeten emilimini sağlayacak olsa da, düz maşanın çok daha hafif olduğunu ve şehir koşullarında amortisöre ciddi bir gerek olmadığını belirtmekte de fayda var. Ağırlıkları genellikle 10-15 kg. arasındadır. Bu sayede yokuş çıkmak ve sürat yapmak nispeten kolay bir hal alır. Tekerleri 28" boyutunda, lastikleri orta kalınlıkta ve genellikle dişsiz, yani düzdür. Bu da bisikletin yola sürtünme direncini düşürür ve bisikleti sürmek daha az yorucu olur. Gövdenin arka kısmında bagaj delikleri bulunur ve bunlara takılacak bagaj ve heybelerle uzun turlara çıkma imkanı tanır. Dünyayı gezmek istiyorsanız bile, ortalamaya yakın kalitede bir şehir/tur bisikleti işinizi rahatlıkla görecektir. Eğer şehir içerisinde ulaşım, tur ve eğlence amaçlı bir bisiklet arayışı içerisindeyseniz, şehir/tur bisikleti aradığınız tercih.
2. Dağ Bisikleti / Mountain Bike
Daha ucuz olması sebebiyle Türkiye'de birçok kişi tarafından tercih edilen dağ bisikletleri şehir için yanlış bir seçim. Tamamı amortisörlü maşaya sahip olan dağ bisikletleri aslında zorlu arazi koşulları için yaratılmış. Dağda bayırda taş, odun, engebe gırla olacağı için amortisör kaçınılmaz tabii. Fakat özellikle sakınmanız gereken bir şey varsa, o da özellikle büyük alışveriş merkezlerinde satılan arka amortisöre de sahip bisikletlerdir. Bu bisikletler haddinden fazla ağır olmakla birlikte, amortisörlerinin verimli olduğu da söylenemez. Dolayısıyla sadece görüntüye aldanmış olursunuz. Gerçek ve sağlam süspansiyon sistemine sahip bir bisiklet için, ciddi bir miktar parayı gözden çıkarmanız gerekir. Fakat haftasonları Belgrad'da ya da Riva'da hoplayıp zıplamak, ormanın derinliklerinde kaybolmak, çamura suya batmak istiyorsanız bunları yapabileceğiniz tek bisiklet türü 'mtb(MounTain Bike)' olarak da adlandırılan dağ bisikletleridir. Giriş seviyesinde -ve marketten almayacağınız- bir dağ bisikleti sizi Belgrad gibi orta arazi koşullarında rahatlıkla tatmin edecek ve ihtiyaçlarınızı karşılayacaktır. Uzun tur yapmak istemeniz halinde dağ bisikletlerinde de bagaj deliği var. Dolayısıyla bir dağ bisikletiyle de tura çıkabilirsiniz. Fakat turdan önce kalın ve dişli dağ bisikleti tekerlekleri yerine yeni ve nispeten daha ince-düz bir teker almanız gerekir.
Genellikle 12-18kg arası bir ağırlığa ve kalın tekerlere sahip olan dağ bisikletleriyle yüksek süratlere çıkmak zordur... Keza ağırlığın daha fazla olması bisiklet sürmeyi daha yorucu bir hale getirecektir. 2015 yılı itibarıyla genellikle 27.5" teker boyutuna sahip olan dağ bisikletleri, öncelikli amacı ormanda eğlenmek fakat arada sırada şehir içerisinde de kullanacaklar için ideal tercih. Özellikle şehir için ayrı bir çift lastik alarak farklı kullanımlara uygun hale getirilebilir.
3. Yol Bisikleti / Road Bik
Her bisikletlinin bir gün varacağı nokta, yol bisikleti! En hafif, en ince tekerlere sahip, en süratli bisiklet türü yol bisikletleridir. Fiyatları diğer bisiklet türlerine oranla en yüksek olandır aynı zamanda. Tamamı düz maşaya sahip olan yol bisikletlerinde yoldaki engebeler genellikle 'karbon maşa' sayesinde emilir. Amortisör bisikleti aşırı ağır yapacağı için asla tercih edilmez, darbelerin emilimi için bunun yerine karbon malzeme kullanılır. Gidon(direksiyon) da diğer bisiklet türlerinden farklı olarak drop-bar yani uçlarda aşağıya doğru kıvrılan kavisli bir boru şeklindedir. Başta göze garip gelse de, ergonomik olarak vazgeçilmez bir rahatlığa sahiptir ve yol durumuna göre farklı tutuş pozisyonlarıyla kullanabilirsiniz. Ağırlıkları 4.6-10 kg arasında değişen yol bisikletleri, genellikle bisiklet sporunu hobi edinmiş veya profesyonel olarak yapanlar tarafından tercih edilir. Günlük kullanıma çok uygun olmasa da, kullanılmasını engelleyen bir durum da mevcut değil. Fakat doğrudan yol bisikleti ile bisiklete geri dönmek sakıncalı bir tercih olabilir. Çünkü yol bisikleti kullanımı hayli dikkat ve önemli miktarda pratik gerektiren bir bisiklet türü. Yollardaki düz mazgallar ve küçük kot farkları, ıslak yollarda aşırı artan kayganlık yol bisikletini sürmeyi zor kılan unsurlardan bazıları. Bu yüzden uzun süre bisiklet kullanmamış ve tekrar bisiklete başlayacaklar için önce şehir-tur, sonra yol bisikleti tavsiye edilir. 28" lastikleri, hafifliğiyle yokuşları dize getiren, sürati ise göklere çıkaran yol bisikleti herkesin tecrübe etmesi gereken bir deneyim bizce.
4. Katlanır Bisiklet / Folding Bike
Bagaja, otobüse, tramvaya, metrobüse sınırsızca bisiklet koyma özgürlüğü! Şehir içerisinde, özellikle herhangi bir şekilde motorlu taşımanın kullanılacağı güzergahlarda insanların tercih ettiği katlanır bisikletler bisiklet camiasının zıpır üyeleri diyebiliriz. 20" tekerlekleriyle ve şehir-tur bisikleti standartlarında lastikleriyle ortadan ikiye katlanabiliyor, dolayısıyla küçük bir çantaya sığabilecek boyutlara inebiliyor bu bisikletler. Ağırlıkları 12-17 kg arasında değişen katlanır bisikletlerle yokuş çıkmak, sürat yapmak ve uzun turlara çıkmak zor. Fakat yine belirtmek gerekir ki ortada iki teker olduğu sürece imkansız diye bir şey yoktur. Fiyatları şehir-tur ve dağ bisikletlerinden sadece bir tık fazla olan katlanır bisikletler, yer sorunu olanlar için ideal bir çözüm. Hem her şeye yetmese de çok problem değil, yatağınızın altına koyun gitsin! Diğer amaçlar için diğer bisiklet türlerinden yine alırsınız.
5. Cyclocross Bisiklet
Bir bisikletim olsun: Hem hafif, hem toprağa girebilsin, hem asfaltı ağlatsın, hem bagaj takıp tura çıkabileyim, hem de zorlandığım yerde sırtıma alabileyim, velhasılıkelam bisikletimle ne istiyorsam yapabileyim diyorsanız aradığınız tam olarak cyclocross bisikletler! Sadece asfaltla yetinemeyip "araziye de gireyim la ben" diyen yol bisikletçileri üzerine geliştirilmiş ve nispeten genç bir bisiklet türü olan cyclocross sahiden de birçok farklı amaca hizmet edebiliyor. Tercihe bağlı olarak yine amortisörlü veya düz maşaya sahip cyclocross bisikletlerin ağırlıkları da maşa ve fren türüne göre değişiyor. Fakat en ağır cyclocross bisikletler bile yaklaşık 10kg cıvarı, yani pek ağır sayılmaz. Fiyatları diğer bisiklet türlerinin tamamına göre yüksek olsa da karşılığını hayli hayli veren bir bisiklet türü cyclocross. Türkiye'deki değişken yol şartları ve bisiklette çok amaçlılık düşünüldüğünde, doğru tercih cyclocross olur.
Onedio.com'dan alınmıştır..